De sacramenten zijn doeltreffende tekenen van genade, door Christus ingesteld en aan de Kerk toevertrouwd, waardoor ons goddelijk leven wordt geschonken. De zichtbare riten waaronder de sacramenten worden gevierd, betekenen en realiseren de genaden die bij elk sacrament horen.
De sacramenten zijn zinvolle tekenen (woorden en handelingen), toegankelijk voor onze mensheid, waardoor Christus handelt en ons zijn genade meedeelt.
In de katholieke kerk zijn er zeven sacramenten: doopsel, vormsel, eucharistie, boete, ziekenzalving, priesterwijding en huwelijk. (Cf. Catechismus van de Kerk nn. 1131, 1084, 1113.)
1. Daartoe wordt allereerst de figuur van Jezus Christus voorgesteld binnen het kader van het geloof in de Drie-enige God. In Christus is er een uitstekende en unieke relatie tussen een externe en zichtbare realiteit (zijn menselijkheid) en een diepe en onzichtbare realiteit (zijn goddelijkheid). Alles in het christelijke leven hangt af van Christus. En daarom is alles, en specifiek Christelijke sacramenten, neemt deel aan die dubbele dimensie, zichtbaar en onzichtbaar, uiterlijk en innerlijk, betekenaar en gesignaleerd, die ons in Christus wordt gegeven.
Christus is de Eeuwig woord (het eeuwige Woord, Zoon van de Vader) van God die, door het werk van de Heilige Geest, het vleesgeworden Woord is geworden voor ons en voor onze verlossing. Zo wordt begrepen dat, ook door de werking van de Heilige Geest, enkele menselijke woorden -begeleid door bepaalde gebaren en andere elementen- kan in de christelijke sacramenten tegelijkertijd "Woorden van God".. Dat wil zeggen, woorden die waarheden en inhouden meedelen die van God afkomstig zijn en die tegelijkertijd zijn aanwezigheid als doeltreffende tekenen van zijn optreden effectief weergeven.
De sleutel tot deze dialoog die God met ons vestigt - eerst in zijn Zoon die voor ons zichtbaar vlees werd en nu door de sacramenten die ons verlengen en dichter bij zijn reddende werking brengen. is de actie van de Heilige Geest. Zo legt het document het uit: "Als de heilige Geest de ware God is, dan kan hij ons voor God openen en ons door sacramentele tekenen inleiden in het goddelijk leven" (n. 18).
Sinds de schepping van de wereld -God heeft zich aan ons geopenbaard, zodat alle wezens bepaalde tekenen of afspiegelingen van God zijn. Mannen en vrouwen in het bijzonder zijn gemaakt naar het "beeld en de gelijkenis" van God. Wij zijn "tekens" van een diepere werkelijkheid, namelijk het wezen en de schoonheid van God, die in zijn intieme leven een gemeenschap (Drie-eenheid) van personen is. En dit uit zich zowel in onze taal als in onze activiteit. Beide zijn gericht op de communicatie van de waarheid en het goede onder de mensen.
Aan de top van deze goddelijke pedagogie of economie van dialoog en "betekenisgeving" (sacramentele economie) staat Christ. Volgens de westerse christelijke traditie is een sacrament een "teken en instrument" van verlossing. Dit is omdat de sacramenten komen van Christus -Ze zijn door Hem ingesteld en verenigen ons met Hem. Christus is, volgens de christelijke traditie, de "origineel of primordiaal sacrament". van God de Vader. Met andere woorden, Christus is een sacrament, niet in de zin van de zeven sacramenten, maar in een veel originelere en radicalere zin, in die zin dat Hij bij uitstek het Teken en Instrument is van de liefde van God de Vader voor onze verlossing.
"In Jezus Christus, als het hoogtepunt van de geschiedenis en de volheid van de tijd van verlossing (vgl. Gal. 4, 4), is er het de nauwst mogelijke eenheid tussen een schepselachtig symbool, zijn menselijkheid, en het gesymboliseerde, de reddende aanwezigheid van God in zijn Zoon midden in de geschiedenis.. De mensheid van Christus, als mensheid die onlosmakelijk verbonden is met de goddelijke persoon van de Zoon van God, is een "echt symbool" van de goddelijke persoon. In dit hoogste geval deelt het geschapene in de hoogste mate de aanwezigheid van God mee" (n. 30).
Zo zien we hoe alle openbaringen van Goddie volledig is geworden in Jezus Christus, heeft dit dubbele kenmerk: het is tegelijkertijd "...".sacramenteel " (bestaande uit tekens, betekenisvolle gebaren en woorden) en "dialogisch" (omdat God ons persoonlijk aanspreekt met een dialoog van liefde, en ons redding aanbiedt in het delen van zijn goddelijk leven). Daarom drukt het geloof zich uit en groeit het in de sacramenten en omgekeerd: zonder geloof hebben de sacramenten geen betekenis.
"Jezus Christus concentreert de grondslag en bron van alle sacramentaliteitdie zich vervolgens ontvouwt in de verschillende sacramentele tekenen die de Kerk voortbrengen" (n.31).
Christus stelt de sacramenten in zodat het heil dat Hij ons brengt is aangepast aan onze menselijke manier van zijn. De christelijke sacramenten hebben zichtbare en materiële elementen (zoals wij een lichaam hebben en zijn). En zij betekenen onzichtbare en immateriële werkelijkheden (zoals wij ook geest hebben en zijn).
R. Van der Weyden, Drieluik van de zeven sacramenten (h. 1440-1445),
Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen (België)
2. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft opgeroepen tot de Kerk "universeel (algemeen of fundamenteel) sacrament van het heil". altijd in afhankelijkheid van Christus. De term sacrament wordt hier ook gebruikt in een bredere en meer fundamentele betekenis dan om de zeven sacramenten aan te duiden, maar altijd in afhankelijkheid van Christus. Juist door de wil van Christus in verbondenheid met Hem is de Kerk de sfeer, de moeder en het huis, het lichaam waar de sacramenten van het christelijk leven en andere werkelijkheden (zoals het lezen van de Heilige Schrift, of de zogenaamde "sacramenten" - tekenen, zoals wijwater, die beschikken over de sacramenten of de levensomstandigheden heiligen) worden gevierd en beleefd. Dus dewordt het leven van de christenen een "sacrament". (teken en instrument, levend icoon, effectieve uitdrukking) van verlossing voor vele anderen.
Alles in het christendom heeft toevallig dit kenmerk of deze dimensie van "...".sacramentaliteitDe Kerk en Christus zijn het uitgangspunt voor de "sacramenten", die zich op verschillende manieren en intensiteiten manifesteren, te beginnen bij Christus en de Kerk, en zeer concreet, hoewel niet uitsluitend, in de concrete of bijzondere sacramenten.
In de Kerk leeft en handelt de verrezen Christus door de Heilige Geest. De genade van God - de reddende werking van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest - is zeker niet beperkt tot de sacramenten, en werkt zelfs buiten de zichtbare Kerk, maar niet buiten het Mysterie van de Kerk.
Daarom zegt het document: "De Kerk bevestigt dat de genade die rechtvaardigt en redding geeft en dus het ware geloof, ook buiten de zichtbare Kerk wordt gegeven, maar niet onafhankelijk van Jezus (oersacrament) en de Kerk (fundamenteel sacrament)" (n. 37).
Dienovereenkomstig, zijn de sacramenten zinloos zonder geloof. En het geloof opent de deur naar het sacramentele leven. Daarom vereist de overdracht van het geloof tegelijkertijd de overdracht van leerstellige inhoud van intellectuele aard samen met het sacramentele leven (vgl. n. 41), om vrucht te dragen in het gewone leven van de christenen.
Daarom zijn de sacramenten "sacramenten van het geloof en het geloof heeft een "sacramentele structuur (En zo "houdt het ontwaken van het geloof het ontwaken in van een nieuw sacramenteel besef van het menselijk leven en van het christelijk bestaan, waarin het zichtbare en materiële openstaat voor het mysterie van het eeuwige" (Ibid.).
Zonder geloof zouden de christelijke sacramenten in "mechanische" zin kunnen worden opgevat. of "magisch", dat wil zeggen als een automatisme dat volledig vreemd is aan zijn dialogisch karakter binnen de sacramentaliteit van de goddelijke "economie". Bovendien moet men bedenken dat "niet voor alle sacramenten of in dezelfde levensomstandigheden hetzelfde geloof vereist is" (n. 45).
Zo is de hele goddelijke pedagogie of economie sacramenteel omdat het "incarnatief" is (vgl. ibid.): het is er om de vruchten van de incarnatie van de Zoon van God aan de mensen en aan de wereld te brengen. Het verlies van de sacramenten", aldus J. Ratzinger, "is gelijk aan het verlies van de incarnatie en omgekeerd".
Dit heeft gevolgen voor de zorg voor de materiële en geestelijke behoeften van allen. Men zou daaraan kunnen toevoegen dat de verlossing, naar het beeld van Christus en in vereniging met Hem, streeft naar "...".vlees"in ons en door ons, met onze vrije medewerking. Dit wordt, zoals paus Franciscus graag zegt, geconcretiseerd in nabijheid, in liefde en barmhartigheid jegens menselijke schepselen, vooral de meest fragiele en kwetsbare. "Sacramentaliteit houdt altijd een missionair karakter in, van dienstbaarheid aan het welzijn van anderen" (n.33).
Dit is hetzelfde als zeggen: "Niemand ontvangt de sacramenten uitsluitend voor zichzelf, maar ook om de Kerk te vertegenwoordigen en te versterken, die als middel en instrument van Christus (vgl. Lumen gentium, 1) het moet een geloofwaardig getuigenis zijn en een doeltreffend teken van hoop tegen alle hoop in, dat voor de wereld getuigt van het heil van Christus, het sacrament van God bij uitstek. Zo wordt het Lichaam van Christus versterkt door de viering van de sacramenten en de juiste beleving ervan" (n. 79).
Geef uw donatie een gezicht. Help ons om diocesane en religieuze priesters te vormen.
3. Bijgevolg: "In de christelijke opvatting is het niet mogelijk te denken aan een geloof zonder sacramentele uitdrukking (in tegenstelling tot de subjectivistische privatisering), noch aan een sacramentele praktijk bij gebrek aan kerkelijk geloof (tegen het ritualisme)" (n. 51). Persoonlijk geloof is het antwoord in deze dialoog die God gedurende de hele heilsgeschiedenis met de mensheid verbindt. Het geloof wordt gevoed, versterkt en geopenbaard door de sacramenten, die op hun beurt geloof vereisen.
De Drie-enige God is door middel van tekenen een dialoog aangegaan met de mensheid. Onder deze tekenen nemen de sacramenten een zeer prominente plaats in, want "het zijn die tekenen waaraan God de overdracht van zijn genade op een bepaalde en objectieve wijze heeft verbonden". "Inderdaad, de sacramenten van de nieuwe wet zijn doeltreffende tekenen die genade overbrengen" (Catechismus van de Katholieke Kerk, 1084).
Het laatste deel van dit hoofdstuk bevat concrete elementen over de relatie tussen geloof en sacramenten:
a) enkele samenvattende punten: 1) De christelijke sacramenten bezitten een pedagogisch doel omdat ze ons leren hoe Jezus werkt; 2) De sacramenten veronderstellen geloof als toegang tot de sacramenten (anders blijven ze een lege rite of worden ze geïnterpreteerd als "magie") en als voorwaarde om persoonlijk de gaven voort te brengen die ze objectief gezien bevatten; 3) De sacramenten het geloof van het onderwerp manifesteren (persoonlijke dimensie) en de kerk (kerkelijke dimensie), als een doorleefd en samenhangend geloof, zodat er buiten de Kerk geen viering van de sacramenten kan zijn: zij viert ze, zij "maakt" ze; en de sacramenten "maken" de Kerk, zij bouwen haar op als familie van God en maken het ons mogelijk in haar en door haar te leven; 4) De sacramenten het geloof voeden in zoverre zij genade meedelen en op doeltreffende wijze het heilsmysterie betekenen (vgl. n. 57).
Op deze manier, "door het geloof en de sacramenten van het geloof - door de werking van de Heilige Geest gaan we in dialoog, in vitaal contact met de Verlosser, die aan de rechterhand van de Vader zit" (Ibid.).
b) Bovendien wordt de wederkerigheid tussen geloof en sacramenten benadrukt als we kijken naar twee andere essentiële aspecten (zie n. 59):
1) de sacramentele viering zet met betrekking tot heilsgeschiedenis (bijv. water en de aanroeping van de Drie-eenheid hebben in de doop het effect van vergeving van zonden).
2) Terminologiesacramentum" is de Latijnse vertaling van het Griekse "mysterion". De "mysteries" die in de Kerk worden gevierd (sacramenten) geworteld in het "Mysterie" van Christus (Vgl. Ef 3, 9: de wijsheid van God, eeuwenlang verborgen en geopenbaard in Christus, hoewel dit Mysterie ons altijd te boven gaat). Bovendien betekent "sacramentum" oorspronkelijk "heilige eed" en draagt het een verbintenis van trouw en liefde.
Le sacramenten zijn zinloos zonder geloof. En geloof opent de deur naar sacramenteel leven".
De wederkerigheid tussen geloof en sacramenten heeft gevolgen voor catechese -geloofsvorming - vanaf de vroegste eeuwen. Geloof en sacramenten vereisen elkaar y het kader ervan is het christelijk leven in het gezin van de Kerk.
Deze catechese moet in het middelpunt staan de "Paasmysterie". van de dood en verrijzenis van de Heer, waaruit zowel het geloof als de sacramenten van de Kerk voortvloeien. Catechese moet ook "mystagogie". (inleiding op de mysteriën), ter voorbereiding op de geloofsbelijdenis (door uitleg van de inhoud), die oorspronkelijk de vorm heeft van een dialoog, en op een vruchtbare deelname aan de sacramenten. Op progressieve wijze vraagt het geloof, gevormd door de persoonlijke en liefdevolle relatie met Christus, zich te manifesteren in de liefde voor God en de naaste (liefdadigheid). Zo kan het een levend geloof zijn en is het dus het begin van het eeuwige leven in de christen en het fundament van onze hoop.
Zonder goede vorming kunnen de sacramenten niet goed beleefd en begrepen worden. Vanwege hun dialogisch" karakterDoor middel van eenvoudige symbolen (water, olie, licht en vuur, enz.) biedt God ons daarin zijn woorden van liefde aan - uiteindelijk zijn vleesgeworden Woord: Christus! liefdevolle respons met de samenhang van ons levenHet geloof is de sleutel die de toegang opent tot die wereld die de sacramentele werkelijkheden werkelijk tot tekens maakt die de goddelijke genade betekenen en effectief teweegbrengen" (n.67).
Geldigheid en vrucht van de sacramenten. Als de sacramenten op de juiste manier worden gevierd, brengen ze altijd voort wat ze betekenen (geldigheid). Om hen al hun fruitBovendien is geloof in de ontvanger vereist, samen met de positieve intentie om te ontvangen wat daarin wordt bedoeld. Zo is "elke vruchtbare ontvangst van een sacrament een communicatieve handeling en maakt dus deel uit van de dialoog tussen Christus en de individuele gelovige" (n.68). Zo weerspiegelen de christelijke sacramenten de Alliantie die God met mensen wilde vestigen in de geschiedenis van de verlossing.
Door de sacramenten wordt de christen een "levend sacrament van Christus". met zijn eigen leven en neemt deel aan het priesterschap van Christus zelf ("gemeenschappelijk priesterschap van de gelovigen").
Zo wordt een centrale bewering in dit document begrepen: dat de persoon geroepen is om de schepping te leiden, door middel van een "kosmisch priesterschapnaar zijn eigenlijke doel: de openbaring van Gods heerlijkheid (zie n. 27). Met andere woorden: door mensen kan en moet de hele schepping een "boek" zijn (het boek van de natuur) en een "weg" (een weg van vriendschap en liefde) zodat God gekend en bemind kan worden. En tegelijkertijd kunnen mannen en vrouwen, verenigd in het goddelijke leven, gelukkig zijn in het aardse leven en daarna. De sacramenten van het christendom maken het namelijk mogelijk om deze "integrale ecologie", die ons geloof vandaag eist, te beleven.
Dit begint in de sacramenten van inwijding (Doopsel, Vormsel en Eucharistie). Tegenover de tekortkomingen, wonden en zonden van het christelijk leven, dient de Kerk ons de sacramenten van genezing (Boete of zondebelijdenis en ziekenzalving).
Het christelijk leven, dat een sacramenteel leven is, ontwikkelt en groeit in de context van de kerkelijke gemeenschapDe sacramenten van de Heilige Orde en het huwelijk dienen dit doel. Zo is de Kerk een gezin en kunnen christelijke gezinnen "huiskerken" (kleine kerken of huiskerken) zijn, waar het christelijk leven wordt geleerd tot welzijn van de Kerk en de wereld.
Analyse van het document van de Internationale Theologische Commissie, getiteld "De wederkerigheid tussen geloof en sacramenten in de sacramentele economie".
De heer Ramiro Pellitero Iglesias
Hoogleraar pastorale theologie
Faculteit Theologie
Universiteit van Navarra
Gepubliceerd in "Kerk en nieuwe evangelisatie".
