Zijn boodschap voor de zesde Werelddag van de Armen is een gezonde provocatie, aldus de paus, ".om ons te helpen nadenken over onze manier van leven en de vele poverheden van het huidige moment.".
"Een paar maanden geleden kwam de wereld uit de storm van de pandemie en waren er tekenen van economisch herstel die verlichting zouden brengen aan miljoenen mensen die door het verlies van hun baan waren verarmd. Er was een sprankje sereniteit dat, zonder de pijn van het verlies van dierbaren te vergeten, beloofde ons eindelijk terug te brengen naar directe intermenselijke relaties, om ons opnieuw te verbinden zonder beperkingen of restricties. En toen verscheen er een nieuwe catastrofe aan de horizon, voorbestemd om de wereld een ander scenario op te leggen.
De oorlog in Oekraïne kwamen toevoegen aan de regionale oorlogen die de laatste jaren dood en verderf zaaien...".
Ook In de huidige context van conflicten, ziekte en oorlog roept Franciscus het voorbeeld van Sint-Paulus op, die collectes organiseerde, bijvoorbeeld in Korinthe, om de armen in Jeruzalem. Hij verwijst specifiek naar de zondagse miscollectes. "Op aanwijzing van Paulus zamelden zij elke eerste dag van de week in wat zij hadden weten te sparen, en zij waren allen zeer vrijgevig. Om dezelfde reden moeten ook wij vrijgevig zijn, als teken van de liefde die wij van Jezus Christus hebben ontvangen. Het is een teken dat christenen altijd met vreugde en verantwoordelijkheidsgevoel hebben gedaan, zodat het geen zuster of broeder ontbreekt aan het nodige", zoals St. Justin reeds getuigt (cf. Eerste Apologie, LXVII, 1-6).
Dus spoort de paus ons aan niet moe van het leven solidariteit en welkomLaten wij als leden van de civiele samenleving de oproep tot de waarden van vrijheid, verantwoordelijkheid, broederschap en solidariteit levend houden. En laten wij als christenen in liefde, geloof en hoop altijd het fundament van ons wezen en ons handelen vinden". Ten overstaan van de armen moet men afzien van retoriek, onverschilligheid en misbruik van materiële goederen.. Het gaat niet alleen om bijstand. Het is ook geen activisme: "het is niet is het niet activisme dat redt, maar oprechte en genereuze aandacht... waardoor ik een arme kan benaderen als een broeder die mij de hand reikt om mij te helpen ontwaken uit de lethargie waarin ik ben gevallen".
Daarom voegt de paus er met veeleisende woorden uit zijn programmatische exhortatie Evangelii Gaudium aan toe: "niemand mag zeggen dat hij of zij zich afzijdig houdt van de armen omdat zijn of haar levenskeuzes inhouden dat hij of zij meer aandacht aan andere zaken moet besteden". Dit is een veel voorkomend excuus in academische, zakelijke, professionele en zelfs kerkelijke kringen. [...] Niemand kan worden vrijgesteld van de zorg voor de armen en voor sociale rechtvaardigheid." (n. 201).
"Moge deze 6e Werelddag van de Armen een gelegenheid van genade worden, om het persoonlijke en gemeenschappelijke geweten te onderzoeken en ons af te vragen of de armoede van Jezus Christus onze trouwe metgezel in het leven is".
Paus Franciscus, boodschap van de XXXIIIe zondag in de gewone tijd, 13 juni 2022.
En de bisschop van Rome besluit met te wijzen op twee heel verschillende soorten armoede: ".er is een armoede - hongersnood en ellende - die vernedert en doodt, en er is een andere armoede, zijn armoede - die van Christus - die ons bevrijdt en gelukkig maakt"..
Het is het kind van onrechtvaardigheid, uitbuiting, geweld en de onrechtvaardige verdeling van middelen. "Het is een wanhopige armoede, zonder toekomst, omdat zij wordt opgelegd door een wegwerpcultuur die geen perspectieven of oplossingen biedt". Deze armoede, die vaak extreem is, treft ook "de geestelijke dimensie die, hoewel vaak verwaarloosd, niet bestaat of niet meetelt".
Armoede antropologischDit is namelijk een helaas veel voorkomend verschijnsel in de huidige winstdynamiek zonder het tegenwicht - dat voorop zou moeten staan en niet in strijd is met eerlijke winst - van dienstbaarheid aan mensen.
En die dynamiek is onverbiddelijk, zoals Francis beschrijft in zijn boodschap voor de 6e Werelddag van de ArmenWanneer de enige wet die is van het berekenen van de winst aan het eind van de dag, dan is er geen rem meer op de logica van de uitbuiting van mensen: de anderen zijn slechts middelen. Er zijn geen eerlijke lonen meer, geen eerlijke werktijden, en er ontstaan nieuwe vormen van slavernij, waaronder mensen lijden die geen ander alternatief hebben en dit giftige onrecht moeten aanvaarden om het minimum voor hun levensonderhoud te verkrijgen".
In termen van de armoede die bevrijdt (de deugd van onthechting of vrijwillige armoede) is de vrucht van de houding van onthechting die elke christen moet cultiverenDe armoede die bevrijdt, daarentegen, is die welke ons wordt voorgesteld als een verantwoorde keuze om de ballast te verlichten en ons te richten op wat essentieel is.
De paus merkt op dat velen vandaag de dag de zorg voor de kleinsten, de zwaksten en de armsten op zich nemen, omdat zij dit als hun eigen behoefte zien. In plaats van deze houding te bekritiseren, waardeert hij deze en waardeert hij deze opvoedende rol van de armen tegenover ons: "de ontmoeting met de armen stelt ons in staat een einde te maken aan zoveel angsten en ongerijmdheden, om uit te komen bij wat werkelijk belangrijk is in het leven en wat niemand ons kan afnemen: de ware en kosteloze liefde". De armen zijn in werkelijkheid niet het voorwerp van onze aalmoezen, maar onderwerpen die ons helpen ons te bevrijden van de banden van rusteloosheid en oppervlakkigheid".
De heer Ramiro Pellitero Iglesias
Professor Pastorale Theologie aan de Faculteit Theologie van de Universiteit van Navarra.
Gepubliceerd in "Kerk en Nieuwe Evangelisatie".
