Αυτές οι χριστιανικές πεποιθήσεις αντικατοπτρίζονται στην αναφορά στη Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο: "Οι χαρές και οι ελπίδες, οι θλίψεις και οι ανησυχίες των ανθρώπων της εποχής μας, ιδιαίτερα των φτωχών και εκείνων που υποφέρουν, είναι ταυτόχρονα οι χαρές και οι ελπίδες, οι θλίψεις και οι ανησυχίες των μαθητών του Χριστού" (Gaudium et spes, 1).
Ξεκινά επομένως από μια άποψη του κόσμου που "είναι κάτι περισσότερο από μια ασηπτική περιγραφή της πραγματικότητας". Είναι μια "προσπάθεια αναζήτησης ενός φωτός μέσα σε αυτό που βιώνουμε", μια αναζήτηση ανοιχτή στο διάλογο και με στόχο να "προτείνει γραμμές δράσης" (56). Η μέθοδος είναι αυτή της ηθική και ποιμαντική διάκρισηη οποία επιδιώκει, όπως δηλώνει η λέξη, να διακρίνει τον δρόμο του καλού προκειμένου να να διοχετεύσει, ξεπερνώντας τους κινδύνους των μονομερών πολώσεων, την προσωπική δράση στο πλαίσιο της κοινωνίας και του πολιτισμούs.
Σε ό,τι αφορά την αδελφοσύνη και την κοινωνική φιλία, ο Πάπας δηλώνει ότι σταματάει στο η οικουμενική διάσταση της αδελφοσύνης. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα βασικά σημεία του εγγράφου είναι η απόρριψη του ατομικισμού. "Είμαστε όλοι αδελφοί και αδελφές", μέλη της ίδιας ανθρώπινης οικογένειας, προερχόμενοι από τον ίδιο Δημιουργό και πλέοντας στο ίδιο καράβι.. Η παγκοσμιοποίηση μας δείχνει την ανάγκη να συνεργαστούμε για την προώθηση του κοινού καλού και τη φροντίδα για τη ζωή, το διάλογο και την ειρήνη.
Αν και δεν υπάρχει έλλειψη αναγνώρισης των επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις και τις προσπάθειες πολλών να κάνουν το καλό - όπως είδαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας - βρισκόμαστε αντιμέτωποι με "...την ανάγκη να κάνουμε το καλό".οι σκιές ενός κλειστού κόσμου"(κεφάλαιο 1): χειρισμοί, αδικίες και εγωισμός, συγκρούσεις, φόβοι και "κουλτούρα των τειχών", ξενοφοβία και περιφρόνηση των αδυνάτων.
Τα όνειρα διαλύονται, λείπει ένα κοινό σχέδιο και είναι εμφανής η δυσκολία ανταπόκρισης στις προσωπικές και κοινωνικές κρίσεις. "Είμαστε πιο μόνοι από ποτέ σε αυτόν τον υπερπλήρη κόσμο όπου κυριαρχούν τα ατομικά συμφέροντα. και αποδυναμώνει την κοινοτική διάσταση της ύπαρξης" (12).
Όλα αυτά εκδηλώνουν την "έμφαση σε πολλές μορφές ατομικισμού χωρίς περιεχόμενο"(13) και συμβαίνει μπροστά σε μια "απαράδεκτη διεθνή σιωπή" (29). Για να ξεπεράσουμε τον κυνισμό, να γεμίσουμε το κενό του νοήματος της ζωής και να αποφύγουμε τη βία, πρέπει, λέει ο Πάπας, "να ανακτήσουμε το κοινό πάθος για μια κοινότητα που ανήκει και είναι αλληλέγγυα" (36).
Πώς να ανταποκριθούμε σε αυτή την κατάσταση, πώς να επιτύχουμε ένα πραγματικό άνοιγμα στον κόσμο, δηλαδή πώς να επιτύχουμε ένα πραγματικό άνοιγμα στον κόσμο, δηλαδή ένα πραγματικό άνοιγμα στον κόσμο, επικοινωνία που μας κάνει καλύτερους και να συμβάλει στη βελτίωση της κοινωνίας;
Το ευαγγέλιο παρουσιάζει η φιγούρα του καλού Σαμαρείτη (Κεφάλαιο 2: "Ένας ξένος στο δρόμο"). Μας είναι σαφές ότι "η ύπαρξη του καθενός από εμάς συνδέεται με την ύπαρξη των άλλων: η ζωή δεν είναι χρόνος που περνάει, αλλά ώρα συνάντησης" (n. 66). Είμαστε φτιαγμένοι για μια πληρότητα που μπορεί να επιτευχθεί μόνο στην αγάπηΔεν είναι επιλογή να ζούμε αδιάφοροι απέναντι στον πόνο, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε κανέναν να μείνει "στο περιθώριο της ζωής". Αυτό θα πρέπει να είμαστε εξοργισμένοισε σημείο που να μας κατεβάζει από την ηρεμία μας σε να ενοχλείται από τον ανθρώπινο πόνο" (68).
Στη ζωή μας υπάρχει πάντα μια ευκαιρία να αρχίσετε να ζείτε ξανά την αδελφότητα. Για να απαντήσει στο ερώτημα "Ποιος είναι ο πλησίον μου;", ο Ιησούς "δεν μας καλεί να αναρωτηθούμε ποιοι είναι αυτοί που είναι κοντά μας, αλλά μάλλον να να έρθουμε κοντά ο ένας με τον άλλον, με τους γείτονές μας" (80).
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν υπάρχουν δικαιολογίες για τη δουλεία, τον κλειστό εθνικισμό και την κακοποίηση απέναντι σε όσους είναι διαφορετικοί: "Είναι σημαντικό ότι η κατήχηση και κήρυγμα περιλαμβάνουν αμεσότερα και σαφέστερα το κοινωνικό νόημα της ύπαρξης, την αδελφική διάσταση της πνευματικότητας, την πεποίθηση της αναφαίρετης αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου και το κίνητρο να αγαπάμε και να καλωσορίζουμε όλους" (86).
Το άνοιγμα είναι μια λέξη-κλειδί. Για "σκέψη και δημιουργία ενός ανοικτού κόσμου(τίτλος του κεφαλαίου 3), χρειάζεστε "...".μια καρδιά ανοιχτή σε όλο τον κόσμο"(Κεφάλαιο 4). Μια εγγύηση είναι η άνοιγμα στην υπερβατικότητα, άνοιγμα στον Θεότο άνοιγμα στο Πατέρας όλωνΟ Θεός είναι αγάπη, και όποιος μένει στην αγάπη μένει στον Θεό" (Α΄ Ιωάν. 4,16).
Ο Φραγκίσκος δηλώνει: "Ενθαρρύνθηκα ιδιαίτερα από τον Μεγάλο Ιμάμη Ahmad Al-Tayyeb, τον οποίο συνάντησα στο Άμπου Ντάμπι για να υπενθυμίσω ότι ο Θεός "δημιούργησε όλους τους ανθρώπους ίσους σε δικαιώματα, υποχρεώσεις και αξιοπρέπεια και τους κάλεσε να ζουν μαζί ως αδελφοί μεταξύ τους" (Έγγραφο για την ανθρώπινη αδελφοσύνη για την παγκόσμια ειρήνη και την κοινή συνύπαρξη, Άμπου Ντάμπι, 4-II-2019) (5).
Για τους χριστιανούς, "η πίστη γεμίζει με πρωτόγνωρα κίνητρα αναγνώρισης του άλλου, διότι αυτός που πιστεύει μπορεί να φτάσει να αναγνωρίσει ότι Ο Θεός αγαπά κάθε ανθρώπινο ον με άπειρη αγάπη. και η οποία "του προσδίδει έτσι μια άπειρη αξιοπρέπεια" (Ιωάννης Παύλος Β', Μήνυμα προς τους ανάπηρους, 16 Νοεμβρίου 1980)" (85). Απόδειξη αυτού είναι ότι "ο Χριστός έχυσε το αίμα του για τον καθένα, ώστε κανείς να μην αποκλείεται από την παγκόσμια αγάπη του" (ό.π.).
Το Fratelli tutti, για την αδελφοσύνη και την κοινωνική φιλία είναι μια κοινωνική εγκύκλιος, γραμμένη από "χριστιανικές πεποιθήσεις".
Στο παρασκήνιο αυτής της παγκόσμιας διάστασης της ανθρώπινης αδελφοσύνης που επιθυμεί να προωθήσει ο Πάπας βρίσκεται ό,τι είναι πραγματικά πολύτιμο, διότι δεν αξίζουν όλα το ίδιο: "Ένας πολιτισμός χωρίς οικουμενικές αξίες δεν είναι αληθινός πολιτισμός" (Ιωάννης Παύλος ΙΙ, ομιλία 2-II-1987) (146). Η αλήθεια ανακαλύπτεται μέσω της σοφίαςη οποία περιλαμβάνει την συνάντηση με την πραγματικότητα (βλ. σημ. 47). Η αλήθεια δεν επιβάλλεται ούτε αμύνεται βίαιααλλά ανοίγεται στην αγάπη. Επίσης η αλήθεια της ανθρώπινης αξιοπρέπειαςΤο αναφαίρετο αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπινου προσώπου ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος ή θρησκείας, και ο υπέρτατος νόμος της αδελφικής αγάπης" (39). Ταυτόχρονα, η σχέση της αγάπης με την αλήθεια την προστατεύει από το να είναι απλώς συναισθηματισμός, ατομικισμός ή ανθρωπισμός κλειστός στην υπερβατικότητα (βλ. 184),
Ο πραγματικός διάλογος (βλέπε κεφάλαιο 6: "Διάλογος και κοινωνική φιλία) δεν έχει καμία σχέση με απλή διαπραγμάτευση για ιδιωτικό όφελος: "...".Ήρωες του μέλλοντος θα είναι αυτοί που θα μπορέσουν να σπάσουν αυτή την αρρωστημένη λογική και να αποφασίσουν να κρατήστε με σεβασμό μια λέξη της αλήθειαςπέρα από την προσωπική σκοπιμότητα. Θεού θέλοντος, τέτοιοι ήρωες ζυμώνουν αθόρυβα στην καρδιά της κοινωνίας μας" (202).
Ούτε ο διάλογος έχει καμία σχέση με τη χειραγωγημένη συναίνεση ή τον επιβαλλόμενο σχετικισμό: "... ο διάλογος δεν είναι θέμα της προσέγγισης "ένα μέγεθος ταιριάζει σε όλους", αλλά τουΔεν υπάρχουν προνόμια ή εξαιρέσεις για κανέναν απέναντι στους ηθικούς κανόνες που απαγορεύουν το εγγενές κακό.. Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ του να είσαι ο κύριος του κόσμου ή ο τελευταίος από τους άθλιους της γης: ενώπιον των ηθικών απαιτήσεων είμαστε όλοι απολύτως ίσοι" (Ιωάννης Παύλος Β΄, Enc. Veritatis splendor, 96) (209).
Είναι απαραίτητο να αναζητήσετε μια νέα κουλτούρα που αποκαθιστά την ευγένεια. Πράγματι, να ξαναρχίσουμε από την αλήθεια, μαζί με τη δικαιοσύνη και το έλεος, και τη χειροτεχνία της ειρήνης (βλέπε κεφάλαιο 7: "Η ειρηνευτική διαδικασία").Μονοπάτια επανένωσης"). Γι' αυτό είναι απαραίτητο να ενάντια στον πόλεμο και τη θανατική ποινή. Και οι θρησκείες καλούνται να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το εγχείρημα (βλ. κεφάλαιο 8: "...").Οι θρησκείες, στην υπηρεσία της αδελφοσύνης στον κόσμο"). Ο Θεός δεν μπορεί να σωπάσει ούτε στην κοινωνία ούτε στην καρδιά του ανθρώπου:
"Όταν, στο όνομα μιας ιδεολογίας, θέλουν να διώξουν τον Θεό από την κοινωνία, καταλήγετε να λατρεύετε είδωλακαι αμέσως ο άνθρωπος χάνεται, η αξιοπρέπειά του καταπατείται, τα δικαιώματά του παραβιάζονται" (274). Εμείς οι χριστιανοί πιστεύουμε ότι σ' Αυτόν βρίσκουμε την αληθινή πηγή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της παγκόσμιας αδελφοσύνης (βλ. 277).
κ. Ramiro Pellitero Iglesias
Καθηγητής Ποιμαντικής Θεολογίας
Σχολή Θεολογίας
Πανεπιστήμιο της Ναβάρα
Δημοσιεύθηκε στο "Εκκλησία και νέος ευαγγελισμός".
