Πώς λειτουργεί η πίστη;

Η πίστη και η λογική δεν είναι ασύμβατες, αλλά συμπληρωματικές πραγματικότητες.

Όταν ακολουθούμε τις ενδείξεις που μας δείχνουν την ύπαρξη του Θεού και αποκτούμε την αυτοπεποίθηση να στραφούμε προς αυτόν, κάνουμε τα πρώτα βήματα προς μια αξέχαστη φιλία που θα μας φέρει μεγάλη σταθερότητα και γαλήνη, καθώς μπορούμε να στηριχθούμε με σιγουριά σε αυτόν που δεν αποτυγχάνει ποτέ.

Ο Θεός μας αναζητά και μας μιλάει ως φίλος και περιμένει από εμάς να ανταποκριθούμε σε αυτόν με τη φιλία μας, πιστεύοντας σε αυτόν, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι μας λέει και αποδεχόμενοι χωρίς επιφυλάξεις αυτό που μας προτείνει.

Η πίστη είναι η ανταπόκριση στην πρόσκληση του Θεού να επικοινωνήσουμε μαζί του και να απολαύσουμε την παρέα του. Μέσω της πίστης, ο άνθρωπος υποτάσσει ολόκληρη τη νοημοσύνη και τη θέλησή του στον Θεό, συναινώντας σε ό,τι Θεός Ο κόσμος αποκάλυψε και αποφάσισε να ζήσει με τρόπο που συνάδει με αυτές τις αλήθειες.

Αλλά είναι αυτή μια λογική θέση, είναι η πίστη άνθρωπος, είναι ένα άτομο στα λογικά του που υποτάσσει τη νοημοσύνη του σε αυτό που του λέει κάποιος άλλος, ή θέτει τις αποφάσεις του στα χέρια κάποιου άλλου;

Η πίστη είναι πρωτίστως μια προσωπική προσήλωση στον Θεό, και ταυτόχρονα και αδιαχώριστα ελεύθερη συναίνεση σε όλη την αλήθεια που έχει αποκαλύψει ο Θεός.

Είναι αλήθεια ότι θα ήταν μάταιο και λανθασμένο να εναποθέσουμε μια τέτοια πίστη σε ένα πλάσμα, αλλά είναι το ίδιο με τον Θεό; Η πραγματικότητα των πραγμάτων εξαρτάται θεμελιωδώς από την απάντηση σε ένα ερώτημα, το οποίο είναι το θεμελιώδες: Υπάρχει ή δεν υπάρχει ο Θεός; Αν δεν υπάρχει και είναι απλώς ένα ιδεολογικό κατασκεύασμα, δεν θα είχε νόημα. Τι γίνεται όμως αν όντως υπάρχει;

Ας πούμε ότι η επιλογή να δώσουμε αυτή τη συγκατάθεση είναι μια επιλογή που ενέχει ρίσκο, επειδή δεν είναι δυνατόν να ελέγξουμε διανοητικά όλη την πραγματικότητα. Απαιτεί μια άσκηση εμπιστοσύνης, κάτι σαν αυτό που θα χρειαζόταν για ένα άτομο που δεν το έχει ξανακάνει ποτέ πριν να πηδήξει σε μια πισίνα. Βλέπει άλλους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί και απολαμβάνουν το μπάνιο, αλλά η πρώτη του εντύπωση είναι ότι αν βουτήξει μέσα θα πέσει στον πάτο και θα πνιγεί.

Να δανείσω η συναίνεση της πίστης δεν μπορεί κανείς να περιμένει να βρει μια μαθηματική απόδειξη της ύπαρξης του Θεού και κάθε αλήθειας που έχει αποκαλύψει. Πρόκειται για ένα ρίσκο, και ως εκ τούτου απαιτεί βοήθεια που πρέπει να λάβουμε από έξω. Η πίστη είναι ένα δώρο του Θεού, μια υπερφυσική αρετή που εμφυσήθηκε από αυτόν. Η θετική ανταπόκριση σε αυτό που ο Θεός έχει αποκαλύψει απαιτεί τη χάρη του Θεού, η οποία έρχεται μπροστά και μας βοηθά, μαζί με την εσωτερική βοήθεια της βοήθειας του Θεού. Άγιο Πνεύμαπου συγκινεί την καρδιά, την κατευθύνει προς τον Θεό, ανοίγει τα μάτια του πνεύματος και δίνει στον καθένα μια γεύση για την αποδοχή και την πίστη στην αλήθεια. Έτσι διδάσκει η Δεύτερη Βατικανή Σύνοδος (Dei Verbum, n.5) και την Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας (n.153).

Εμπιστοσύνη στον Θεό

Ωστόσο δεν είναι αντίθετο ούτε προς την ελευθερία ούτε προς τη νοημοσύνη του ανθρώπου να εμπιστεύεται τον Θεό και να αποδέχεται τις αλήθειες που αποκαλύπτονται από αυτόν. Ήδη στις ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι αντίθετο με τη δική μας αξιοπρέπεια Πιστεύουμε αυτά που μας λένε οι άλλοι άνθρωποι για τον εαυτό τους και τις προθέσεις τους και εμπιστευόμαστε τις υποσχέσεις τους (όπως, για παράδειγμα, όταν ένας άνδρας και μια γυναίκα παντρεύονται). Εμπιστευόμαστε τους γονείς μας όταν είμαστε νέοι, εμπιστευόμαστε τους δασκάλους μας και αυτά που λένε τα σχολικά βιβλία. Βασιζόμαστε σε όσα διαβάζουμε στον Τύπο, ακούμε στο ραδιόφωνο ή βλέπουμε στην τηλεόραση. Δεν έχουμε το χρόνο ή τη δυνατότητα να αντιπαραβάλουμε πειραματικά όλες τις πληροφορίες που λαμβάνουμε. Στην κανονική ζωή, σχεδόν όλα όσα γνωρίζουμε είναι επειδή έχουμε εμπιστευτεί κάποιον άλλο. Έτσι δεν είναι αντίθετο προς την αξιοπρέπειά μας να εμπιστευόμαστε τον Θεό.

Ο λόγος της πίστης δεν έγκειται στο γεγονός ότι οι αποκαλυφθείσες αλήθειες φαίνονται αληθινές και κατανοητές υπό το φως της φυσικής μας λογικής. Πιστεύουμε λόγω της εξουσίας του ίδιου του Θεού που αποκαλύπτει και που δεν μπορεί να εξαπατήσει τον εαυτό του ή να μας εξαπατήσει.

Και στην πραγματική ζωή, επίσης, πρέπει να ελέγχουμε τουλάχιστον κάποια από αυτά που μας λένε και να επαληθεύουμε αν είναι αληθοφανή, ακόμη και αν συχνά δεν μπορούμε να τα αποδείξουμε. Η επιστήμη εξελίσσεται περισσότερο με επαγωγή παρά με μαθηματικά αποδεδειγμένη εξαγωγή συμπερασμάτων.

Για το λόγο αυτό, επίσης Είναι λογικό να θέλουμε να μάθουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια και να εμβαθύνουμε σε αυτό που μας λέει η πίστη. Όπως τόνισε ο Άγιος Άνσελμος, "Η πίστη έχει να κάνει με την κατανόηση". Για την καθολική πίστη είναι σωστό ο πιστός να επιθυμεί να γνωρίσει καλύτερα αυτόν στον οποίο έχει εμπιστευθεί την πίστη του και να κατανοήσει καλύτερα όσα του έχουν αποκαλυφθεί.Επομένως, ας καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πλησιάσει όσο το δυνατόν περισσότερο στην κατανόηση των μυστηρίων της αποκάλυψης.

Η πίστη και η λογική δεν είναι ασύμβατες πραγματικότητες, αλλά συμπληρωματικές. Η ορθά διεξαχθείσα επιστημονική έρευνα δεν θα είναι ποτέ πραγματικά αντίθετη προς την πίστη, διότι οι βέβηλες πραγματικότητες και οι πραγματικότητες της πίστης έχουν την προέλευσή τους στον ίδιο Θεό.