NU DONEREN

Stichting CARF

2 maart, 22

Bohdan en Ihor, Oekraïense studenten aan de Pauselijke Universiteit van het Heilige Kruis

Bohdan Luhovyi, 26, en Ihor Bazan, 24, zijn twee van de acht Oekraïense studenten die een opleiding volgen aan de Pauselijke Universiteit van het Heilig Kruis. Ze praten met ons over hun pijn en hoop over de oorlog in Oekraïne.

Bohdan en Ihor

Bohdan Luhovyi, 26, en Ihor Bazan, 24, zijn twee van de acht Oekraïense studenten die een opleiding volgen aan de Pauselijke Universiteit van het Heilig Kruis. Ze praten met ons over hun pijn en hoop over de oorlog in Oekraïne. Zij zijn seminaristen aan het Basiliaanse College van St. Josaphat, een Grieks-katholieke heilige. Zij behoren tot de Grieks Katholieke Kerk.

 Een trieste tijd

 Het is een trieste tijd voor iedereen. In Europa hadden we gehoopt op een lente zonder gezondheidscrises, maskers, sociale afstand. We hadden gehoopt op een nieuw seizoen van vreugde en vrede, maar we werden geconfronteerd met iets gruwelijks waarvan we ons nooit hadden kunnen voorstellen dat het in Europa opnieuw zou kunnen gebeuren: oorlog. En een wrede, genadeloze oorlog aan de oostelijke rand van ons eigen continent.

 Beelden van duizenden kilometers verplaatste vluchtelingen met hun weinige bezittingen; huilende kinderen; bommen die oude en moderne paleizen, huizen, auto's, het leven verwoesten. En de sneeuw die het land bedekt is verwond met verbrande huizen, bomen, levens en hoop.

 Bid voor het Oekraïense volk

 En dat is waarom vandaag, in de Pauselijke Universiteit van het Heilige Kruis en over de hele wereld bidden we. En meer: omdat het Aswoensdag is, heeft de universitaire gemeenschap besloten gehoor te geven aan de oproep van paus Franciscus en deel te nemen aan de Vastenactie voor de Vrede.

 Tijdens de heilige mis van 12.45 uur in de Basiliek van St. Apollinaris - een mis waarvoor studenten, docenten en personeel waren uitgenodigd - werd met name gebeden voor vrede in Oekraïne, in verbondenheid met de hele Kerk.

 En bij ons zijn twee speciale gasten, Bohdan Luhovyi, 26, geboren in Bolekhiv, en Ihor Bazan, 24, geboren in Ternopil. Ze vertellen ons wat er in hun land gebeurt.

 Communicatie aan de Pauselijke Universiteit van het Heilige Kruis

 Ik moet toegeven dat het erg schokkend is voor mij om jullie te ontmoeten... Jullie zijn allebei erg jong, net als veel van jullie vrienden die in Oekraïne vechten tegen deze absurde oorlog. U studeert hier aan de Faculteit voor Institutionele Communicatie en op dit moment bent u betrokken bij een andere strijd, die van de communicatie, want dit is ook een oorlog van de communicatie en u bent, voor het eerst in Rome, "communicatoren" van een situatie waarin de Kerk bijzonder betrokken is bij het helpen van de Oekraïense bevolking.

 Bohdan: Dat klopt, en we behoren tot twee verschillende bisdommen van de Grieks Katholieke Kerk in Oekraïne. Ik ben geboren in de stad Bolekhiv, in het westen van Oekraïne, maar na mijn schooltijd heb ik zes jaar in het seminarie in Kiev gestudeerd. Toen ik afstudeerde, werkte en woonde ik een jaar in Kiev, tussen 2021 en 2022. Nu behoor ik dus tot het aartsbisdom Kiev en na mijn studie hier in Rome, aan de faculteit Communicatie, zal ik terugkeren naar mijn aartsbisdom.

"Mijn gedachten zijn bij Oekraïne".

Ihor: Ik ben geboren in Ternopil, ook in het westen van Oekraïne, en behoor tot het aartsbisdom Lviv. Ik ben nu zes maanden in Rome om te studeren, en ik moet je zeggen dat op dit moment alles heel moeilijk is... Ik ben niet weggelopen voor de oorlog. Maar toch zijn mijn gedachten bij Oekraïne en bij mijn vrienden die vechten. Ik ben bezorgd om mijn huis, mijn volk en mijn land. Ik buig mijn hoofd en mijn knieën voor God..

Van mijn kant kan ik hier alleen maar bidden, hen de waarheid vertellen over de situatie in het land en zoeken naar mogelijkheden om de mensen die lijden, de vluchtelingen, de slachtoffers, hun families, materieel en financieel te steunen. Nu heb ik me aangesloten bij het werk van een groep vrijwilligers, hier in Rome, en ik communiceer dagelijks met Oekraïense tieners die lijden onder de oorlog, geef hun psychologische steun, vertel hun verhalen die hen helpen niet te veel aan de oorlog te denken, hoe te handelen in verschillende situaties en kalm te blijven.

Een groot geloof

 Ik weet dat het geloof je veel helpt op dit moment.....

Bohdan: Ja, en godzijdank is het iets dat ik al sinds mijn jeugd heb. Als kind ontdekten mijn ouders mijn geloof in God en mijn verlangen om naar de kerk te gaan. Van jongs af aan ging ik naar de kerk, woonde liturgische diensten bij en diende ook zes jaar aan het altaar. Daarom besloot ik na mijn afstuderen van de middelbare school om te studeren voor een priester aan het seminarie van de Grieks Katholieke Kerk in Oekraïne.

Ihor: Ik ben ook geboren in een gezin waar christelijke waarden hoog in het vaandel staan, dus ging ik van jongs af aan naar de kerk. Zelfs in mijn vroege jeugd was ik zeer geïnteresseerd in religie.. Ik moet zeggen dat mijn overgrootmoeder daarin de belangrijkste rol heeft gespeeld.. Ik vond het heerlijk om met haar te praten en naar haar te luisteren. Ze vertelde me over Oekraïense tradities, de Tweede Wereldoorlog, zong liedjes voor me en leerde me veel gedichten. Ik hield erg veel van haar.

Ik vertelde hem vaak over mijn plannen en wat er gaande was in mijn leven. Ze is drie jaar geleden overleden. Ik wilde mijn herinnering aan haar bewaren, dus schreef ik een boek over mijn overgrootmoeder. Daar verzamelde ik onze gemeenschappelijke verhalen, verhalen uit de oorlogsperiode en haar dagelijks leven, en nog veel meer.

In Rome zijn is een droom

Maar toen ik ouder werd, dacht ik er niet meer aan om priester te worden. Ik heb het er zelfs niet meer over gehad. Ik ging studeren aan de faculteit Journalistiek en daarna werkte ik als omroeper bij een christelijk radiostation. Het was daar dat ik het onderwerp religie op een andere manier begon te bestuderen. Ik begon de Bijbel te lezen, ik bestudeerde de details van de liturgie, de riten en meer: het was een tijd waarin ik nadacht over waarom ik in God geloofde.

En hier in Rome zijn is een droom, een unieke kans die ik heb aangegrepen. Ik weet nog dat ik een paar jaar geleden bad om naar Rome te komen, om hier veel te leren, om gevormd te worden en om nieuwe ervaringen op te doen die de basis zullen vormen van mijn toekomstige en huidige leven.

Oekraïne, ver achter Rusland in waarden

Een collega die gespecialiseerd is in Russische en Oekraïense talen, culturen en politiek aan het Heilige Kruis heeft enkele kwesties rond de oorlog en de redenen voor het conflict toegelicht. Wat vindt u ervan?

 Bohdan: Naar mijn mening staat Oekraïne qua mentaliteit en waarden ver van Rusland af, maar geografisch gezien dichtbij, en daarom heeft Oekraïne vaak te lijden gehad onder het geweld van verschillende Russische regimes.

Onze waarden in Oekraïne zijn vrijheid, democratie, gelijkheid, waarde en waardigheid van het menselijk leven.De betrokkenheid van het Russische volk bij het land, hard werken en liefde voor het vaderland. In Rusland zijn deze begrippen echter zeer vaag en gedurende zijn hele geschiedenis heeft het land geprofiteerd van buurlanden.

Het feit dat Rusland wordt geregeerd door een absolute monarch maakt bovendien dat het Russische volk zich sterk identificeert met de figuur van een alleenheerser, die de tsaar of de huidige president kan zijn. Met andere woorden, ze hebben hun hele leven onder een dictatuur geleefd.

Dit is ook de reden waarom propaganda op het gebied van informatie zo goed werkt in Rusland, dat de waarheid zozeer verdraait dat de overgrote meerderheid van de bevolking alleen leugens op televisie ziet en zich niet bemoeit met het optreden van hun leiders.

Het Russische volk tegen de oorlog

Maar we zien dat veel mensen in Rusland deze dagen de straat op gaan om tegen de oorlog te demonstreren, en met groot gevaar. Er zijn duizenden vreedzame demonstranten tegen de invasie gearresteerd.

Bohdan: Ja, de Russen en de hele wereld komen samen tegen deze wereldwijde terroristische mentaliteit.

Rusland had Oekraïne namelijk al in 2014 aangevallen vanwege zijn imperialistische ambities, met als hoogtepunt de annexatie van de Krim. Haar doel lijkt het herstel van de Sovjet-Unie en de vestiging van haar imperium in Oost-Europa te zijn. Dit is dus iets wat nu met Oekraïne gebeurt en met andere landen zal gebeuren.

 Manipulatie van de massa

 Ihor: Ik ben het eens met wat Bohdan zei over de manipulatie van de massa. Deze vorm van manipulatie heeft in Rusland altijd bestaan, zowel tegenover de Russen als tegenover de hele wereld. Soms lukt het. Gelukkig hebben de Russen en de hele wereld ontdekt wat er gaande is en welke moorden er worden gepleegd.

Rusland heeft krachtige propaganda gebruikt in Oekraïne. De meeste Oekraïners leven al lang van deze propaganda. De Russische regering zegt dat wij geen natie zijn, dat een afzonderlijke staat Oekraïne niet bestaat en nooit heeft bestaan. Maar zes dagen geleden, toen de oorlog begon, konden alle Oekraïners en de hele wereld zien dat dit niet het geval is.

Bevordering van de Russische taal

Russische regeringen bevorderen al lange tijd de Russische taal in Oekraïne. Daarom begrijpen alle Oekraïners Russisch. Ik heb het bijvoorbeeld nooit gestudeerd, maar ik begrijp het goed en spreek het vloeiend. Waarom? Omdat ik het als kind al op TV hoorde.

Er was nauwelijks Oekraïens op TV. Op de radio werd ook Russisch gesproken, er werd Russische muziek gedraaid. Er werd geen rekening gehouden met onze taal en dat was voor ons verschrikkelijk.

Oekraïense student

Ihor Bazan is 24 jaar, seminarist van de Grieks-Katholieke Kerk en studeert Institutionele Communicatie aan de Pauselijke Universiteit van het Heilige Kruis.

"Ik ben nu zes maanden in Rome om te studeren en ik moet je zeggen dat alles nu heel moeilijk is. Ik ben niet weggelopen van de oorlog. Maar toch zijn mijn gedachten bij Oekraïne en bij mijn vrienden die vechten. Ik ben bezorgd over mijn huis, mijn volk en mijn land. Ik buig mijn hoofd en knieën voor God.

Hij legt uit dat de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in het behoud en de ontwikkeling van de cultuur, het geloof en het denken van de Slavische volkeren sinds het begin van het christendom.

Genociden in de 20e eeuw

 En we zien ook dat er een verschil is tussen het oosten en het westen van het land ....

Ihor: Dit is het geval. Het westen van Oekraïne is meer pro-Oekraïens, d.w.z. zich meer bewust van de eigen nationale identiteit, terwijl het oosten het tegenovergestelde is. Dit probleem gaat terug tot de tragedie van de Holodomor.

Voor onze lezers die dit niet weten, leggen wij uit dat de Holodomor (Голодомор in het Oekraïens en Russisch) was een van de grote volkerenmoorden van de 20e eeuw.

Zelfs als het aantal slachtoffers wordt geteld, zou het de grootste kunnen zijn geweest, aangezien het tussen 1932 en 1933 de dood van miljoenen mensen veroorzaakte. De term is afgeleid van de Oekraïense uitdrukking moryty holodom (Морити гололодом), een combinatie van de Oekraïense woorden holod (honger, hongersnood) en moryty (doden, uithongeren, uitputten), en de combinatie van de twee woorden benadrukt de intentie om iemand uit te hongeren.

Gecontroleerd land

In de tweede helft van de jaren twintig besloot Stalin een proces van radicale verandering van de economische en sociale structuur van de Sovjetstaat op gang te brengen, met als doel een volledig gereguleerde economie en samenleving tot stand te brengen.

 Oekraïne had, samen met de zuidelijke Russische gebieden aan de Zwarte Zee, na de Eerste Wereldoorlog zijn agrarische roeping bevestigd. Het werd beschouwd als de graanschuur van de Sovjet-Unie. En toch moest volgens het plan van het regime de door de landbouw geproduceerde rijkdom volledig worden geherinvesteerd in de industrie, de nieuwe motor van de planeconomie.

 Daarom beval Stalin dat het land moest worden verenigd in landbouwcoöperaties (Koljoz) of in staatsbedrijven (Sovjoz), die verplicht waren de producten te leveren tegen de door de staat vastgestelde prijs. Om het proces volledig te voltooien moesten het land en de gehele productie onder controle van de staat komen.

 Collectivisering

Aangezien Oekraïne een lange traditie heeft van individuele landbouwbedrijven, zijn de kleine landbouwondernemers (koelakken) vormden de meest onafhankelijke component van de lokale sociale en economische structuur en wilden zich, samen met hun boeren, niet onderwerpen aan Stalins oplegging.

De dictator beval, met een zeer dwingende en gewelddadige actie, de "collectivisatie" en "...".deskulakisatieDe "landroof" van de Oekraïne en andere regio's van de Sovjet-Unie, door het einde van privé-eigendom en de fysieke eliminatie of deportatie (naar Siberië en de Arctische gebieden) van miljoenen kleine boeren.

 Deze extreme maatregelen werden genomen tijdens de "Tweede Revolutie" of "Stalin Revolutie" tussen 1927-1928. Vervolgens werden in de jaren 1932-1933 regeringsmaatregelen genomen om de overlevende bevolking op de knieën te krijgen door middel van een "geprogrammeerde" hongersnood die de getroffen gebieden in dezelfde periode teisterde.

 Oekraïne, de hoofdzaak

In feite, en deze zinnen geven kippenvel als we er vandaag aan denken in het licht van sommige uitspraken van Poetin, zei Stalin verschillende keren: "Oekraïne is vandaag de belangrijkste kwestie, waarbij de Partij, en de staat zelf en haar organen van de politieke politie van de republiek, worden geteisterd door nationalistische agenten en door Poolse spionnen. We lopen dus het risico "de Oekraïne te verliezen", een Oekraïne dat juist moet worden omgevormd tot een bolsjewistische vesting".

 "Om de koelakken als een klasse, is het beleid van het beperken en elimineren van individuele groepen mensen niet voldoende. koelakken...] is het noodzakelijk om het verzet van deze klasse door openlijke strijd te breken en haar te ontdoen van de economische bronnen van haar bestaan en ontwikkeling.

Dit alles wordt heel goed beschreven in een Canadese film genaamd "Bitter harvest" uit 2017.

Bijna 8 miljoen Oekraïners gedood

 Ihor: Dat klopt, de Holodomor ongeveer 8 miljoen Oekraïners vermoord, die tijdens het stalinistische regime stierven van de honger. Dit was in Oost-Oekraïne. Na deze grote tragedie verhuisde Rusland "etnische" Russen naar dit deel van Oekraïne om de miljoenen uitgehongerde Oekraïners te vervangen.

Herovering van het Sovjetrijk

 Dit is typisch voor revolutionaire, socialistische, communistische regimes. De Franse revolutionairen deden het ook in Vanda, de Sovjets in Moldavië en Georgië (zie de kwesties Transistrië en Abchazië) en in Kazachstan, de Joegoslaven, met Tito, in Istrië...

Ihor: Ja, een tragedie. En daarna begon de periode van wereldwijde russificatie. Tot op de dag van vandaag heeft dit probleem Oekraïne getroffen. Daarom kan ik zeggen dat de propaganda van Rusland werkte, dat in die zin het machtigste land ter wereld is. Rusland valt Oekraïne aan omdat Poetin heeft gezegd dat hij het Sovjetrijk wil terugbrengen, maar dat zal nooit gebeuren. Wij Oekraïners weten goed hoe we in een totalitair dictatoriaal regime moeten leven. Poetins regime verschilt niet van dat van Stalin.

Bomaanslagen in scholen en ziekenhuizen 

We kunnen dit zien in het nieuws van vandaag. We zien hoe het Russische leger kinderen doodt, scholen en ziekenhuizen bombardeert, fabrieken en kerncentrales in brand steekt. Dit is onmenselijk, dit is een misdaad tegen de mensheid. Dit is de 21e eeuw en in Europa: het kan niet meer!

Ik weet zeker dat de Oekraïners dit niet zullen accepteren: wij willen niet leven in een land dat alleen maar binnenvalt en zich niet ontwikkelt. De doelen van de Oekraïners zijn het tegenovergestelde van die van Poetin.

Ik denk niet dat andere mensen dit volledig begrijpen, omdat ze nooit onder dit soort mentaliteit hebben geleefd.

Maar het is niet eerlijk dat Oekraïne altijd moet lijden, dus vragen we om speciale hulp.. We willen leven als Europeanen, zonder dat er oorlogen van het veroveren van buitenlandse gebieden en het afslachten van andere volkeren voor politieke ambities. We willen vrij zijn. En we vragen de wereld om ons te bevrijden van deze duisternis.

"De Oekraïense Grieks-Katholieke Kerk is altijd een bolwerk van onze identiteit geweest. Daarom hebben de Russische en Sovjetautoriteiten het jarenlang vernietigd".

Een hartverscheurende getuigenis

 Het is een zeer sterke getuigenis, hartverscheurende woorden, vooral als je bedenkt dat je vrienden en familie daar op dit moment zijn, in Oekraïne. Kun je ons er meer over vertellen?

 Bohdan: Ik heb lange tijd in Kiev gewoond en gestudeerd, hoewel ik uit een andere regio kom, en ik kan zeggen dat deze stad mijn thuis is geworden. De mensen hier zijn erg vriendelijk en gastvrij. Ik heb daar veel kennissen en vrienden vandaan. Dus nu, in deze tijden van oorlog, bel ik hen heel vaak en schrijf hen om te weten of alles in orde is en ik maak me grote zorgen over hun veiligheid en hun leven. Het Russische leger doodt nu burgers en, zoals u hoort, proberen ze onze grote steden binnen te dringen om de democratische regering omver te werpen en hun marionetten op hun plaats te zetten.

Psychologische stress

 Ihor: Ik kom uit Lviv, mijn stad ligt in het westen van het land. In Oekraïne staat Lviv bekend als de meest patriottische stad. Deze stad is het meest ontwikkelde culturele centrum van het land, de stad die traditie en geloof het beste bewaart.

Godzijdank is mijn familie nu veilig. Er zijn geen bommen gevallen in Lviv sinds het begin van deze oorlog. Maar ze zijn bezorgd. Iedereen heeft psychologische stress.

Grieks Katholieke Kerk

En over geloof gesproken, hoe belangrijk is uw Kerk, de Grieks-katholieke Kerk (die in gemeenschap is met de paus en met Rome) in de geschiedenis van Oekraïne en wat is haar rol in het land?

 Bohdan: De Oekraïense Grieks-katholieke kerk heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in het behoud en de ontwikkeling van onze cultuur, van het geloof en denken van de Slavische volkeren sinds het begin van het christendom in Kievan Rus'.

Onze Kerk is en blijft onafhankelijk van de politieke autoriteiten. De Russisch-orthodoxe kerk daarentegen heeft een sterke band met de president, wat soms leidt tot censuur op de prediking van het Woord van God.

Tijdens de vervolging van onze Kerk door het communistische regime, baden de mensen ondergronds of in de huizen, in het geheim. Priesters en bisschoppen werden in het geheim gewijd omdat de communistische autoriteiten bisschoppen en priesters van de Oekraïense Grieks-katholieke kerk naar Siberië stuurden of doodschoten. De Sovjet-Unie, en nu haar opvolger de Russische regering, zien onze kerk ook als een bedreiging voor hun dictatuur.

De meest vervolgde kerk

 Iets dergelijks hebben we ook gezien in Roemenië tijdens het regime van Ceausescu, toen de Roemeense Grieks-katholieke kerk het meest werd vervolgd door het staatscommunisme en een reële bedreiging vormde voor de identiteit en specificiteit van het volk.

 Ihor: Ja, de Oekraïense Grieks Katholieke Kerk is altijd een bolwerk van onze identiteit geweest. Daarom hebben de Russische en Sovjetautoriteiten het jarenlang vernietigd.

Zoals Bohdan zei, bleef de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk tijdens het Sovjetregime lange tijd ondergronds. Priesters van onze kerk werden gevangen genomen, gemarteld en vermoord omdat zij Oekraïne als een specifieke identiteit erkenden en deel uitmaakten van de katholieke kerk van de Griekse ritus.

Het Oekraïense volk helpen

Hoe kunnen wij, en ik doel met name op de lezers in Europa en Latijns-Amerika, het Oekraïense volk op enigerlei wijze helpen?

Bohdan: Allereerst met gebed, want alleen God kan dit kwaad van de oorlog overwinnen. Daarnaast kunnen lezers, indien mogelijk, helpen via het Apostolisch Exarchaat in Italië, dat op zijn Facebook-pagina een bankrekening heeft waar het mogelijk is geld over te maken. Zelfs in onze parochies in Europa en over de hele wereld zamelen we voedsel en andere dingen in en sturen die in vrachtwagens naar Polen en vandaar naar Oekraïne.

Dank aan ieder van u, en in het bijzonder aan CARF - Stichting Centro Academico Romano, voor uw medewerking aan ons en onze mensen op verschillende manieren!

Ihor: De belangrijkste hulp die uit het buitenland kan komen is openbare demonstraties, gebed en financiële bijstand, waar mogelijk. In veel landen wordt ook humanitaire hulp ingezameld.

Bijvoorbeeld, hier in Rome wordt het al gedaan sinds de eerste dag van de oorlog. Veel Italianen en Oekraïners in Italië steunen, ook door hier in Rome humanitaire hulp te sturen of persoonlijk af te leveren aan de Oekraïense kathedraal St. Ik ben daar zelf vrijwilliger. Ik help met het sorteren van goederen en andere zaken, en we laden ook vrachtwagens die humanitaire hulp naar Oekraïne brengen.

Aan u, mijn vrienden in Spanje en Latijns-Amerika, vraag ik oprecht te bidden voor een definitief einde van het geweld in Midden-Europa. Samen zullen we de vijand van de wereld stoppen.

Geen oorlog in Oekraïne! Geen oorlog!

Studenten opleiden voor dialoog en vrede

Een grote dank aan Bohdan en Ihor voor hun sterke getuigenis. Tot slot wijzen wij onze lezers in Spanje erop dat zij ook kunnen helpen via Caritas en Hulp aan de Kerk in Nood.

Wat ons betreft, hier aan de Pauselijke Universiteit van het Heilige Kruis, kunnen we alleen, dankzij het werk van onze weldoenersWe moeten blijven doen wat we doen, namelijk onze studenten uit de hele wereld voorlichten over de waarde van vrede en dialoog.

Ons universum is klein, want hier, waar jongeren uit de hele wereld elkaars pad kruisen, voelen wij de problemen en behoeften van elk van hen die ons hun verhaal vertellen.

En dankzij de instrumenten en studies die hun ter beschikking worden gesteld, proberen wij hen niet alleen in staat te stellen tot communicatie om conflicten en oorlogen zoals we die nu zien te voorkomen, maar ook om de toekomst van die landen die door geweld en ruzies tussen mensen zijn verscheurd, menselijk en geestelijk weer op te bouwen.

Oekraïense Bohdan

Bohdan Luhovyi, 26, is geboren in de stad Bolekhiv. "Onze waarden in Oekraïne zijn vrijheid, democratie, gelijkheid, waarde en waardigheid van het menselijk leven, hard werken en liefde voor het vaderland. In Rusland zijn deze concepten echter zeer vaag en in de loop van zijn geschiedenis heeft het land geprofiteerd van buurlanden", legt hij uit. 

Gerardo Ferrara
Afgestudeerd in geschiedenis en politieke wetenschappen, gespecialiseerd in het Midden-Oosten.
Verantwoordelijk voor het studentencorps
Universiteit van het Heilige Kruis in Rome

EEN VOCATIE 
DAT ZIJN SPOREN ACHTERLAAT

Help zaaien
de wereld van priesters
NU DONEREN