Tiempos de crisis que son de gracia. Con este argumento sorprendente comenzaba el Papa Francisco su ομιλία προς τη Ρωμαϊκή Κουρία (21-XII-2020) με την ευκαιρία των Χριστουγέννων. Και αυτό ήταν το πρώτο σημείο: η αντίθεση, θα μπορούσαμε να πούμε, μεταξύ μιας κουλτούρας του θανάτου και μιας κουλτούρας του θανάτου. κουλτούρα της ζωής, η οποία βρίσκει το κέντρο και την πληρότητά της στην ενσάρκωση του Υιού του Θεού.
Όμως, συνέχισε, για να κατανοήσουμε, να εκτιμήσουμε και να επωφεληθούμε από αυτό το γεγονός, είναι απαραίτητες ορισμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να "τοποθετήσετε" τον εαυτό σας στη σωστή θέση.Αυτό συμβαίνει "μόνο αν είμαστε αδρανείς, ταπεινοί, ουσιαστικοί".
Μπροστά σε αυτά τα "πανδημικά Χριστούγεννα", ο Φραγκίσκος αναλογίζεται για άλλη μια φορά την κατάστασή μας: ήταν, όπως λέει, "μια σημαντική δοκιμασία και, ταυτόχρονα, μια μεγάλη ευκαιρία να μεταστραφούμε και να ανακτήσουμε την αυθεντικότητα".
Ο Πάπας συνεχίζει τώρα την πρότασή του από εκείνο τον πολύ ιδιαίτερο διαλογισμό στις 27 Μαρτίου στην πλατεία του Αγίου Πέτρου: "μια άδεια πλατεία, αλλά γεμάτη από ένα κοινό ανήκειν που μας ενώνει με κάθε γωνιά της γης". Η πρόταση αυτή, η οποία αναπτύσσεται περαιτέρω στην εγκύκλιο Fratelli tuttiδεν είναι άλλη από την αδελφότητα.
La pandemia ha puesto de relieve que estamos en una tempestad juntos, porque somos hermanos. Por eso es importante que sepamos soñar juntos.
"Είθε τα Χριστούγεννα να αποτελέσουν μια ευκαιρία για όλους να ανακαλύψουν εκ νέου την οικογένεια ως λίκνο ζωής και πίστης- έναν τόπο φιλόξενης αγάπης, διαλόγου, συγχώρεσης, αδελφικής αλληλεγγύης και κοινής χαράς, μια πηγή ειρήνης για όλη την ανθρωπότητα". Χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Πάπα Φραγκίσκου, Δεκέμβριος 2020
Το δεύτερο βήμα στο λόγο του είναι η έννοια των κρίσεων.
La crisis es “criba que limpia el grano de trigo después de la cosecha”. Crisis, en ultimo término crisis de fe o de confianza, las pasaron los personajes importantes de la historia de la salvación: Abrahán, Moisés, Elías, Juan el Bautista, Pablo.
Gracias a sus “crisis” fueron capaces de colaborar su lugar en los planes de Dios. Y así también sugiere Francisco, “cada uno de nosotros podría encontrar su lugar”.
Αλλά η πιο εύγλωττη "κρίση" ήταν αυτή του ΙησούΗ νηστεία Του στην έρημο, η προσευχή Του στη Γεθσημανή και η εγκατάλειψή Του στο σταυρό.
Η Εκκλησία είχε τις κρίσεις της χθες και σήμερα, οι οποίες δημιούργησαν πολλά σκάνδαλα. Αλλά πάνω απ' όλα, λάμπει η μαρτυρία και η εμπιστοσύνη στον ζωντανό Θεό, η οποία είναι εμφανής στους αγίους. (πολλοί από αυτούς "απλοί άνθρωποι" δίπλα μας).
Siempre, observa Francisco, puede haber quienes miran la crisis sin la luz de la fe y de la esperanza. Pero cuando miramos el Evangelio de forma adecuada, con fe y humildad, nos damos cuenta de que “el Evangelio es el primero que nos pone en crisis”.
Y que “el tiempo de crisis es un tiempo del Espíritu”, pues podemos tener “la experiencia de una Gracia escondida en la oscuridad. ‘Porque el oro se purifica con el fuego, y los que agradan a Dios, en el horno de la humillación’ (Ναι 2,5).
Τρίτον, καλούμαστε να να διακρίνουν τις "κρίσεις" από τις "συγκρούσεις".. "Η κρίση έχει συνήθως θετική έκβαση, ενώ η σύγκρουση δημιουργεί πάντα μια αντίθεση, μια αντιπαλότητα", έναν φαινομενικά άλυτο ανταγωνισμό, διχάζει μεταξύ δικαίων και αδίκων, δημιουργεί κλειστές ομάδες που χάνουν την ενότητα της πραγματικότητας και, στην περίπτωση της Εκκλησίας, την οικουμενικότητα της αποστολής.
Κάθε ζωντανό σώμα βρίσκεται κατά κάποιο τρόπο πάντα σε κρίση.Η ζωή απαιτεί κάποια ένταση, αλλά όχι σύγκρουση. Έτσι και η ΕκκλησίαΟι συγκρούσεις οδηγούν σε απώλεια του πλούτου και της πολυφωνίας και εγκλωβίζουν ορισμένους ανθρώπους απέναντι σε άλλους που είναι επίσης εγκλωβισμένοι.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Φραγκίσκος δηλώνει: "Η καινοτομία που εισήγαγε η κρίση que desea el Espíritu no es nunca una novedad en oposición a lo antiguo, sino una novedad que brota de lo antiguo y que siempre la hace fecunda”.
Y observa cómo Jesús lo explica de un modo sencillo y claro: «Αν ο κόκκος του σιταριού δεν πέσει στη γη και δεν πεθάνει, παραμένει άκαρπος- αν όμως πεθάνει, αποδίδει πολλούς καρπούς". (Jn 12,24). Γι' αυτό δεν πρέπει να αμυνόμαστε από τις κρίσεις για να πέσουμε σε συγκρούσεις, οι οποίες θα μας άφηναν μόνους και θα μας καταδίκαζαν σε στειρότητα.
Υπερασπιζόμενοι τους εαυτούς μας από την κρίση", λέει, "εμποδίσαμε το έργο της τη Χάρη του Θεού που θέλει να εκδηλωθεί μέσα μας και μέσα από εμάς". Βέβαια, συνεχίζει, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε ρεαλιστικά τις αποτυχίες, τα σκάνδαλα, τις αμαρτίες, και έτσι η ανάγκη για μετατροπή.
Επειδή η μεταστροφή μας μιλάει ακριβώς γι' αυτό ".πρέπει να πεθάνουμε σε έναν τρόπο ύπαρξης, σκέψης και δράσης που δεν αντικατοπτρίζει το Ευαγγέλιο"..
Και με αυτό επιστρέφει στις "προϋποθέσεις" για την κατανόηση της νεότητας που έρχεται με τον Ιησού Χριστό: "...".Μόνο αν πεθάνουμε σε μια συγκεκριμένη νοοτροπία θα κάνει επίσης χώρο για τη νεότητα που το Πνεύμα ανακινεί συνεχώς στην καρδιά της Εκκλησίας".
Στο σημείο αυτό αναφέρεται στην επιστολή του Αγίου Παύλου προς τους Χριστιανούς της Ρώμης (πρβλ Rm 12, 2), όταν τους γράφει: "Μην προσαρμόζεστε στον παρόντα κόσμο, αλλά μεταμορφωθείτε ανανεώνοντας το μυαλό σαςώστε να μπορείτε να να διακρίνετε ποιο είναι το θέλημα του Θεού: lo bueno, lo agradable, lo perfecto”.
Una vez más, είναι το θέμα της μετατροπής για διάκρισηΗ "πνευματική λατρεία" που είναι η χριστιανική ζωή: προσφορά και υπηρεσία στον Θεό και στον πλησίον.
Κάθε κρίση θέτει, εν ολίγοις, την ανάγκη για ανανέωση, για ένα βήμα προς τα εμπρός, για μετατροπή. Δεν πρόκειται, λέει ο Πάπας αναφερόμενος στη μεταρρύθμιση στην Εκκλησία, να ντυθεί το σώμα του Χριστού με ένα επίθεμα (Πρβλ. Λουκάς 5, 36-38), sino de ponerle un vestido nuevo; de echar este vino nuevo, que es siempre la gracia de Dios, en odres nuevos.
En la Tradición de la Iglesia, que es como un río vivo en el que los orígenes están siempre presentes, hay siempre cosas nuevas y antiguas (Ματθ. 13, 52).
"Τα "παλιά πράγματα", εξηγεί ο Φραγκίσκος, είναι η αλήθεια και η χάρη που ήδη κατέχουμε. Τα νέα πράγματα αποτελούνται από τις διάφορες πτυχές της αλήθειας που σταδιακά καταλαβαίνουμε. Και επικαλούμενος τον Μάλερ και τον Άγιο Βικέντιο ντε Λερέν, επισημαίνει ότι εκείνος που μας κρατά σε αυτή η ζωντανή δυναμική είναι το Άγιο Πνεύμα.
Αν επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να καθοδηγηθούμε από το Άγιο Πνεύμακάθε μέρα θα πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά στην "πλήρη αλήθεια" (Jn 16,13). Αντιθέτως, χωρίς τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, θα παραμορφώναμε την Εκκλησία σε κάτι απλώς ανθρώπινο.
Ο Πάπας ρωτά τελικά, τι πρέπει να κάνουμε κατά τη διάρκεια της κρίσης; Και προτείνει το ακόλουθο πρωτόκολλο:
Εν ολίγοις "η κρίση είναι κίνηση, είναι μέρος της πορείας".. "Η σύγκρουση, από την άλλη πλευρά, είναι ένα λανθασμένο μονοπάτι, είναι μια περιπλάνηση χωρίς στόχο ή σκοπό, είναι η παραμονή στο λαβύρινθο, είναι μόνο σπατάλη ενέργειας και ευκαιρία για το κακό". Και το πρώτο κακό στο οποίο οδηγεί η σύγκρουση είναι η μουρμούρα, η οποία μας εγκλωβίζει στην αυτοαναφορά και μετατρέπει κάθε κρίση σε σύγκρουση.
Τέλος, όσον αφορά την υπηρεσία, επισημαίνει ότι η υπηρεσία μας πρέπει να απευθύνεται κυρίως στους φτωχούς και τους άπορους, στους οποίους πρέπει επίσης να διακηρύσσουμε τα καλά νέα (Πρβλ. Ματθ. 11, 5).
Αναφερόμενος στον Λεβινάς, ο Φραγκίσκος λέει ότι "Μόνο εκείνος γνωρίζει πραγματικά τον Θεό που καλωσορίζει τους φτωχούς που έρχονται από κάτω με τη δυστυχία τους και που, με αυτή τη μορφή, στέλνονται από πάνω".. Και επίσης ότι "δεν μπορούμε να δούμε το πρόσωπο του Θεού, αλλά μπορούμε να τον βιώσουμε όταν στρέφεται προς το μέρος μας, όταν τιμούμε το πρόσωπο του πλησίον μας, του άλλου που μας απασχολεί με τις ανάγκες του" (Πρβλ. E. Lévinas, Totalité et infini, Paris 2000- Totalidad e infinito, Sígueme, Salamanca 2016.). Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δούμε τον Θεό στο πρόσωπο των φτωχών.
Μεταστροφή από τον ρεαλισμό της φτώχειας μας- μεταστροφή στην αδελφοσύνη, μεταστροφή στη διάκριση. Εμπιστοσύνη στον Θεό, ταπεινότητα και θάρρος να εργαστούμε και να υπηρετήσουμε.
Ένας καλός οδικός χάρτης για τη διαχείριση κρίσεων (όχι μόνο αυτής) και για ζώντας αυτά τα πανδημικά Χριστούγεννα.
Ο κ. Ramiro Pellitero Iglesias, Καθηγητής Ποιμαντικής Θεολογίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ναβάρα.
Δημοσιεύθηκε στο Εκκλησία και νέος ευαγγελισμός.