De Kerk viert met vreugde het feest van de heilige Thomas, een van de twaalf apostelen die door Jezus werden uitgekozen. Zijn martelaarschap wordt gevierd op 3 juli. Zijn figuur, die vaak wordt geassocieerd met twijfel, bevat een bewonderenswaardige spirituele diepgang en een moedig geloofsgetuigenis dat hem naar de uiteinden van de bekende wereld bracht. Zijn leven herinnert ons eraan dat oprechte twijfel, bij het zoeken naar de waarheid, een weg kan zijn naar het sterkste geloof.
Thomas, ook wel Didymus genoemd - wat tweeling betekent in het Grieks - was een Jood en waarschijnlijk een inwoner van Galilea, net als de meeste apostelen. Hoewel de evangeliƫn niet veel informatie geven over zijn leven voordat hij Jezus ontmoette, komt zijn naam voor in alle lijsten van de twaalf apostelen.
Hij werd door Jezus uitgekozen om deel uit te maken van de intieme groep discipelen die hem tijdens zijn openbare leven zouden vergezellen. Hij wordt op belangrijke momenten in het Evangelie genoemd, vooral in het Evangelie van Johannes, waar hij zijn gepassioneerde, eerlijke en diep menselijke persoonlijkheid onthult.
Thomas wordt vooral herinnerd vanwege zijn reactie op de aankondiging van de wederopstanding van Christus. Toen de andere apostelen hem vertelden dat ze de opgestane Heer hadden gezien, reageerde hij met de beroemde zin: "Tenzij ik in zijn handen het merkteken van de spijkers zie en mijn vinger in de nagelgaten steek en mijn hand in zijn zijde, zal ik niet geloven" (Joh 20,25).
Deze twijfel komt echter niet voort uit vijandige rebellie of wantrouwen, maar uit een oprecht verlangen om de waarheid te begrijpen en te bevestigen. Acht dagen later, als Jezus opnieuw verschijnt, dit keer met Thomas erbij, nodigt hij hem uit om zijn wonden aan te raken. De reactie van de apostel is een van de mooiste geloofsbelijdenissen in het evangelie: "Mijn Heer en mijn God!" (Joh 20:28).
Met deze uitroep erkent Thomas niet alleen de opstanding van Christus, maar ook zijn goddelijkheid. Het is een sleutelmoment, want Jezus antwoordt met een zin die gericht is aan allen die zouden volgen: "Omdat jullie mij gezien hebben, hebben jullie geloofd; gezegend zijn zij die, zonder te zien, geloven" (Joh 20,29).
Na Pinksteren en de uitstorting van de Heilige Geest ging Thomas, net als de andere apostelen, op weg om het evangelie te verkondigen. Volgens de sterkste christelijke traditie - zowel in de patristische bronnen als in de levende traditie van de Kerk in het Oosten - droeg Thomas het geloof uit tot in India.
Verschillende oude getuigenissen, zoals die van de heilige Ephrem, de heilige Hiƫronymus en de historicus Eusebius van Caesarea, bevestigen dat Thomas predikte in de regio Parthiƫ (het huidige Iran) en vervolgens naar de zuidwestkust van het Indiase subcontinent reisde, naar de regio Kerala. Daar stichtte hij christelijke gemeenschappen die tot op de dag van vandaag bewaard zijn gebleven en bekend staan als de christenen van Sint-Thomas.
Tijdens zijn missie evangeliseerde hij moedig, verrichtte hij wonderen en doopte hij talloze bekeerlingen. Er wordt gezegd dat hij zelfs het hof van de koning bereikte. Gondofares en bekeerde velen in de regio van het huidige Pakistan en India. Zijn prediking was vruchtbaar, maar lokte ook de afwijzing uit van degenen die tegen het christendom waren.
Thomas stierf een martelaarsdood, waarschijnlijk rond 72 na Christus, in Mylapore, in de buurt van Chennai (het vroegere Madras) in India. Volgens de traditie werd hij doorboord door een speer terwijl hij in een grot bad, een symbool van hetzelfde instrument waarmee een soldaat de zijde van Christus had doorboord.
Zijn graftombe in India werd al vroeg een pelgrimsoord. Tegenwoordig staat in Mylapore de Basilica van St. Thomas, een van de weinige katholieke kerken die op het graf van een apostel is gebouwd (de andere staan in Rome en Santiago de Compostela).
Zijn figuur wordt vooral vereerd in de Oosterse Kerken en in de katholieke gemeenschappen in Zuid-Aziƫ, die met trots een levend geloof bewaren dat geworteld is in het getuigenis van deze apostel.
Eeuwenlang vierde de Latijnse Kerk het feest van de heilige Thomas op 21 december. Na de hervorming van de liturgische kalender in 1969 werd zijn herdenking echter verplaatst naar 3 juli. Deze datum valt samen met de overbrenging van zijn relieken naar Edessa (het huidige Urfa, Turkije) in de 4e eeuw, een belangrijke gebeurtenis voor de Syrische kerk en voor de verspreiding van het oosterse christendom.
Thomas vieren op 3 juli stelt ons in staat om zijn rol te herontdekken als getuige van de verrijzenis, als missionair apostel en als model van een geloof dat gesterkt wordt door nederig op zoek te gaan naar de waarheid.
De figuur van de heilige Thomas staat vooral dicht bij diegenen die momenten van onzekerheid, vragen of twijfels in hun geloof beleven. Zijn verhaal laat ons zien dat twijfel geen zonde is, maar een stadium dat, als het goed beleefd wordt, kan leiden tot een volwassener geloof.
Jezus wijst Thomas niet af vanwege zijn ongeloof, maar komt hem tegemoet. En Thomas, die Christus herkent, doet een geloofsbelijdenis die geen enkele andere apostel ooit zo duidelijk heeft gedaan.
Net als Thomas zijn ook wij geroepen om van het verlangen naar bewijzen over te gaan naar de vreugde van het geloof. In het christelijke leven zie je niet altijd om te geloven, maar geloof je om te zien met de ogen van je hart en ziel.
Bij de CARF-stichting We bevorderen de integrale vorming van seminaristen en diocesane priesters die, net als Sint Thomas, het geloof naar de uiteinden van de aarde willen brengen. Velen van hen komen, net als hij, uit verre landen en zullen terugkeren om te evangeliseren, christelijke gemeenschappen te versterken en levende getuigen te zijn van de liefde van Christus. Thomas vieren is ook een gelegenheid om ons gebed voor roepingen te verdubbelen en deze missie met vrijgevigheid te steunen.
Thomas, een van de twaalf, Didymus genaamd, was niet bij hen toen Jezus kwam. De andere discipelen zeiden tegen hem:
-Wij hebben de Heer gezien!
Maar hij antwoordde hen:
-Als ik het merkteken van de nagels niet in zijn handen zie en mijn vinger in het merkteken van de nagels steek en mijn hand in zijn zij, dan geloof ik niet.
Acht dagen later waren zijn discipelen weer binnen en Thomas was bij hen. Hoewel de deuren op slot waren, kwam Jezus in het midden staan en zei:
-Vrede zij met u.
Toen zei hij tegen TomƔs:
-Breng je vinger hier en kijk naar mijn handen, en breng je hand en steek hem in mijn zijde, en wees niet ongelovig maar gelovig.
Thomas antwoordde en zei tegen hem:
-Mijn Heer en mijn God!
Jezus antwoordde:
-Omdat jullie mij gezien hebben, hebben jullie geloofd; gezegend zijn zij die niet gezien hebben, maar wel geloofd.
Evangelie volgens Johannes: Joh 11,16; Joh 14,5; Joh 20,24-29.
Synoptische Evangeliƫn (lijsten van de Twaalf Apostelen): Mt 10,2-4; Mc 3,16-19; Lc 6,14-16.
Catechismus van de Katholieke KerkKKK 642-644: Getuigenissen van de Apostelen over de Opstanding.
Eusebius van Caesarea, Kerkelijke geschiedenisBoek III en IV (4e eeuw): Verwijzingen naar de missie van St. Thomas in Parthiƫ en India.
St. Jerome, De viris illustribusHoofdstuk 3: Informatie over de evangelisatie van Thomas.
San Gregorio de Nazianzo, Oraties33, 18: Vermelding van het zenden van Thomas naar India.
Heilige Ephrem van Syriƫ, Gezangen over de apostelenGezang 42: Verheerlijkt de prediking van Thomas in oosterse landen.
Romeinse liturgische kalender (bijgewerkt na het Tweede Vaticaans Concilie)Vaststelling van het feest van Thomas de Apostel op 3 juli.
Romeinse martyrologie (typische uitgave 2001), p. 336: Memoria litĆŗrgica y breve nota hagiogrĆ”fica sobre el apĆ³stol.
Basiliek van St Thomas (Santhome), Mylapore, IndiaTraditie en verering van de plaats van zijn martelaarschap en begrafenis.
Katholieke encyclopedie (ed. 1912), artikel "St. Thomas": Historische en patristische synthese van het leven en de zending van de apostel.
