Tijdens zijn apostolische bezoek aan Azië en Oceanië hield paus Franciscus een interreligieuze bijeenkomst in Jakarta, Indonesië (een land met een grote moslimmeerderheid, waar er slechts 10 % christenen en 3 % katholieken zijn), in de Istiqlal moskee (cf. Spraak 5-IX-2024).
Het gebouw werd ontworpen door een christelijke architect en is verbonden met de katholieke kathedraal van St. Maria ten Hemelopneming door de "tunnel (ondergronds) van de vriendschap". Paus Franciscus prees er adel en harmonie in verscheidenheidzodat christenen getuigen van hun geloof in dialoog met grote religieuze en culturele tradities. Het motto van zijn bezoek was "geloof, broederschap, begrip".
Hij moedigde de Paus Franciscus gelovigen om de communicatie voort te zetten - gesymboliseerd in dat tunnel van vriendschap- Ik moedig je aan om door te gaan op de ingeslagen weg: dat we allemaal betrokken moeten zijn bij het leven van het land: "Ik moedig je aan om door te gaan op de ingeslagen weg: dat we allemaal betrokken moeten zijn bij het leven van het land, allemaal samendoor je eigen spiritualiteit te cultiveren en je eigen religie te beoefenen, kunnen we te wandelen in de zoektocht naar God en bij te dragen aan de opbouw van open samenlevingenDe Europese Unie is een "Europese Unie", gebaseerd op wederzijds respect en wederzijdse liefde, die in staat is rigiditeiten, fundamentalisme en extremisme, die altijd gevaarlijk en nooit te rechtvaardigen zijn, te isoleren.
In dit perspectief wilde paus Franciscus hen twee richtlijnen geven. Ten eerste, altijd in de diepte zien. Want afgezien van de verschillen tussen religies - verschillen in doctrines, riten en praktijken - "zouden we kunnen zeggen dat de gemeenschappelijke wortel van alle religieuze gevoeligheden er één is: de zoektocht naar een ontmoeting met het goddelijke, de dorst naar het oneindige dat de Allerhoogste in ons hart heeft gelegd, de zoektocht naar een grotere vreugde en een leven sterker dan de dood, die de reis van ons leven bezielt en ons ertoe aanzet uit onszelf te treden om God te ontmoeten".
Paus Franciscus benadrukte het fundamentele punt: "Als we diep kijken, waarnemen wat er stroomt in het meest intieme deel van ons leven, het verlangen naar volheid dat leeft in het diepst van ons hart, ontdekken we dat we zijn allemaal broeders, allemaal pelgrims, allemaal op weg naar Godverder gaan dan wat ons onderscheidt".
Daarmee zinspeelde paus Franciscus op een van de belangrijkste thema's van deze dagen: de betekenis van religies en de dialoog en samenwerking tussen gelovigen (Cfr. Ismatu Ropi, Indonesische moslimgeleerde, "Sleutel in de Indonesische interreligieuze dialoog", in Alfa en Omega 12-IX-2024).
Een paar dagen later zou paus Franciscus jongeren in Singapore vertellen: "Alle religies zijn een weg naar God". (Vergadering(13-IX-2024). Dit geldt voor religies als zodanig en voor zover ze de menselijke waardigheid respecteren en zich niet verzetten tegen het christelijk geloof. Dit wordt dus niet gezegd met betrekking tot de misvormingen van religie zoals geweld, terrorisme, satanisme, enz.
Aan de andere kant heeft paus Franciscus ook niet beweerd dat religies gelijkwaardig aan elkaar zijn, of dat ze dezelfde waarde hebben in het christelijke perspectief (cf. Decl. Nostra Aetate van het Tweede Vaticaans Concilie en het daaropvolgende leergezag, vgl. Dominus Iesusvan 2000).
In feite leert de katholieke doctrine dat religies, naast elementen van waarheid en goedheid, elementen hebben die gezuiverd moeten worden (zie ook het document van de Internationale Theologische Commissie, Christenen en religies, 1996).
Ten tweede nodigde paus Franciscus zorg voor de relaties tussen gelovigen. Net zoals een ondergrondse passage verbindt, een verbinding creëert, "wat ons echt dichter bij elkaar brengt is een verbinding creëren tussen onze verschillen, ervoor zorgen om banden van vriendschap, aandacht, wederkerigheid te cultiveren".
Inderdaad, verre van enig relativisme of syncretisme, stellen deze banden - zoals eerdere pausen ook hebben benadrukt en in praktijk gebracht - "ons in staat om om samen te werken, om samen een doel na te streven, om de menselijke waardigheid te verdedigen.De strijd tegen armoede en de bevordering van vrede. Eenheid wordt geboren uit persoonlijke vriendschapsbanden, wederzijds respect, wederzijdse verdediging van de ruimtes en ideeën van anderen.
Met andere woorden, het gaat om "het bevorderen van religieuze harmonie voor het welzijn van de mensheid"De gezamenlijke verklaring die voor deze gelegenheid is opgesteld, gaat in die richting (vgl. Gemeenschappelijke verklaring van Istiqlal).
"Daarin nemen we verantwoordelijkheid voor de grote en soms dramatische crises die de toekomst van de mensheid bedreigen, in het bijzonder oorlogen en conflicten, helaas ook gevoed door religieuze instrumentalisering, maar ook de milieucrisis, die een obstakel is geworden voor de groei en het samenleven van volkeren.
Tegen deze achtergrond is het belangrijk dat de waarden die alle religieuze tradities gemeen hebben worden bevorderd en versterkt, zodat de samenleving wordt geholpen om "de cultuur van geweld en onverschilligheid uit te roeien".
In Papoea-Nieuw-Guinea (met een grote christelijke meerderheid en een kwart katholiek) merkte paus Franciscus bij zijn aankomst in het land op: "Aan allen die belijden christen te zijn," zei hij bij aankomst in het land, "dring ik er bij u op aan uw geloof nooit te reduceren tot het naleven van riten en voorschriften, maar het te laten bestaan in liefde, in de liefde voor God, in de liefde voor anderen, in de liefde voor God en in de liefde voor de Kerk. Jezus Christus liefhebben en volgenen kan worden doorleefde cultuurinspirerende geesten en acties, die zichzelf veranderen in een lichtbaken om de reis te verlichten.
Op deze manier kan het geloof de samenleving als geheel helpen groeien en goede en effectieve oplossingen vinden voor haar grote uitdagingen.Vergadering met de autoriteiten in het APEL Haus, Port Moresby, 7-IX-2024).
In Oost-Timor (waar de context vrij divers is: een grote meerderheid van katholieken), nodigde hij katholieken uit om in de eerste plaats voor hun identiteit te zorgen: ""Do not fail to het verdiepen van de leer van het Evangelie, niet falen om te rijpen in de geestelijke, catechetische, theologische vormingomdat dit alles nodig is om aankondigen het Evangelie in jullie cultuur en tegelijkertijd, zuiveren van archaïsche en soms bijgelovige vormen" (Ontmoeting met de katholieke hiërarchie en pastorale medewerkers in de kathedraal van Dili, 10-IX-2024).
Laten we niet vergeten," voegde paus Franciscus eraan toe, "dat met het parfumIn het getuigenis van een samenhangend christelijk leven moeten we de voeten van Christus zalven, dat zijn de voeten van onze broeders en zusters in het geloof, te beginnen met de armsten.
De meest bevoorrechten zijn de armsten. En met dit parfum moeten we voor hen zorgen. Het gebaar dat de gelovigen maken wanneer ze jullie priesters ontmoeten is hier welsprekend: ze nemen de gewijde hand, ze brengen die naar hun voorhoofd als teken van zegen" (Ibid.).
Tot slot, in Singapore (aan de spits van de economie en materiële vooruitgang, met weinig christenen, maar levend en toegewijd aan de broederlijke dialoog tussen etnische groepen, culturen en religies) tijdens de mis die hij opdroeg in het nationale stadion (Singapore Sports Hub, cf. de "Singapore Sports Hub"). Homilie,12-IX-2024), benadrukte paus Franciscus dat niets wordt gebouwd zonder liefdeDit is een naïeve uitspraak, hoewel sommigen misschien denken dat het naïef is.
[Deze tekst is een verkorte versie van de tekst die zal worden gepubliceerd in het tijdschrift Omnes, oktober 2024].
De heer Ramiro Pellitero Iglesias, Professor Pastorale Theologie aan de Faculteit Theologie van de Universiteit van Navarra.
Gepubliceerd in Kerk en nieuwe evangelisatie.
