Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από το βιβλίο Πέντε Ιταλοί Κλασικοί (εκδ. Rialp), το τελευταίο βιβλίο του ιερέα και ιστορικού Mariano Fazio, και νομίζω ότι είναι πολύ κατάλληλο για να ανακαλύψουμε την αξία της καλής λογοτεχνίας. Πρόκειται για μια λογοτεχνία που περιέχει πολλή αλήθεια. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί "μεταφυσική", επειδή υπερβαίνει τις ιστορικές ή κοινωνιολογικές συνιστώσες της και μπορεί να κάνει πολύ καλό λόγω της απλότητάς της και της δυνατότητάς της να φτάσει στην καρδιά του ανθρώπου για να του δείξει ότι αυτή η καρδιά περιέχει κάτι πολύ σπουδαίο: την ικανότητα για αγάπη.
Αυτό είναι το μόνο πράγμα που πρέπει να μας απασχολεί, όχι ένα λαμπρό βιογραφικό σημείωμα, όχι η εργασιακή ή ψυχαγωγική μας επιδεξιότητα που προσποιείται ότι μας κάνει αυτάρκεις και άξιους παιδικού θαυμασμού, και σίγουρα όχι η πολυμάθειά μας. Στο ηλιοβασίλεμα της ζωής, θα εξεταστείτε από αγάπηλέει ένας κλασικός Καστιλιανός, ο Άγιος Ιωάννης του Σταυρού. Ακόμη και οι μη πιστοί μπορούν να δουν ότι οι άνθρωποι εξετάζουν και άλλους ανθρώπους για την αγάπη που έχουν βάλει σε ανθρώπους και πράγματα.
Ο Mariano Fazio εισάγει τον αναγνώστη στην καλή ιταλική λογοτεχνία, η οποία σημάδεψε το διάβασμά του από την παιδική του ηλικία και την οποία ανακάλυψε εκ νέου στην ωριμότητά του. Πέντε συγγραφείς και μερικά από τα βιβλία τους αρκούν για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι καλή λογοτεχνία είναι αυτή που φιλοδοξεί να μας κάνει καλύτερουςΗ επικρατούσα νοοτροπία πολλών συγγραφέων των δύο τελευταίων αιώνων ήταν ότι το μόνο κριτήριο της αλήθειας είναι η εμπειρία, αν και υπάρχουν λίγα πράγματα λιγότερο αντικειμενικά από την εμπειρία.
Ο επίσκοπος Mariano Fazio γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες στις 25 Απριλίου 1960. Κατέχει πτυχίο Ιστορίας από το Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και διδακτορικό στη Φιλοσοφία από το Ποντιφικό Πανεπιστήμιο του Τιμίου Σταυρού. Είναι συγγραφέας περισσότερων από 20 βιβλίων για τη σύγχρονη κοινωνία και τις διαδικασίες εκκοσμίκευσης.
Πρώτα απ' όλα, ο συγγραφέας μας παρουσιάζει αυτό το βιβλίο, το οποίο είναι ένα βιβλίο για το ταξίδι της ζωής, το οποίο μας συστήνει τον Φλωρεντινό ποιητή στη μέση του και χρησιμεύει στον Fazio για να καταλήξει σε ένα εύστοχο συμπέρασμα: πρέπει να αποδεχτούμε τους περιορισμούς μας και δεν μπορούμε να λύσουμε υπαρξιακά προβλήματα μόνοι μας. Ο ίδιος ο Δάντης θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια, αυτή του ποιητή Βιργίλιου, του εκφραστή του ορθού λόγου και των ανθρώπινων αρετών που εξομαλύνουν τον δρόμο της χάρης, και αυτή της αγαπημένης του Βεατρίκης, που τον οδηγεί στο φως του Παραδείσου. Μια αξιοσημείωτη αντανάκλαση αυτού του έργου είναι ότι ο άνθρωπος κάνει τα πάντα για την αγάπη. Η αγάπη είναι ισοδύναμη με την επιθυμία, αλλά η αρνητική συνέπεια είναι ότι, αν αυτή η αγάπη κατευθύνεται αποκλειστικά προς τον εαυτό του και τα υλικά πράγματα, ο άνθρωπος καταλήγει να αποτυγχάνει επειδή δεν έχει μάτια για την αγάπη του Θεού και των άλλων.
Το δεύτερο σπουδαιότερο έργο της ιταλικής λογοτεχνίας και ένα από τα αγαπημένα μυθιστορήματα του Πάπας Φραγκίσκος. Αφηγείται την ιστορία του Renzo και της Lucia, δύο νέων ανθρώπων που συναντούν κάθε είδους εμπόδια στο γάμο τους στη Λομβαρδία του 17ου αιώνα. Ένας ευγενής, ο Δον Ροντρίγκο, αποφασισμένος να αποκτήσει πάση θυσία τη Λουτσία, δεν φείδεται μέσων για να την κάνει δική του. Εκείνη όμως θα νικήσει όχι μόνο λόγω της απλότητας και της φυσικής στοργής της, αλλά και επειδή έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στη θεία Πρόνοια. Ο Manzoni, από την άλλη πλευρά, δεν κρύβει τα ελαττώματα του εραστή του, του Renzo, αν και η γενναιοδωρία του και η ικανότητά του να συγκινείται από τις δυστυχίες των άλλων θα βοηθήσουν τον νεαρό να ωριμάσει. Η μεγαλύτερη πράξη ωριμότητας του Ρέντζο θα είναι αυτή της συγχώρεσης, την οποία παρέχει στον Δον Ροντρίγκο όταν πεθαίνει, θύμα της πανούκλας που μαστίζει τότε το Μιλάνο.
Αυτό το αρραβωνιασμένο ζευγάρι είναι οι πρωταγωνιστές μιας σειράς χαρακτήρων που έχουν πολλά να μας διδάξουν. Ακόμα και το κακό μπορεί να βοηθήσει άλλους, όπως ο θρησκευόμενος μοναχός Cristobal, να ασκήσει τη χριστιανική φιλανθρωπία σε σημείο ηρωισμού. Οι χαρακτήρες του Manzoni παρουσιάζουν τα πιο διαφορετικά χαρακτηριστικά, γιατί εξακολουθούν να είναι βαθιά ανθρώπινοι. Υπάρχουν άγιοι, όπως ο καρδινάλιος Federico Borromeo, χλιαροί, όπως ο εφημέριος Don Abundio, ή κακοί, με ένα ίχνος μετάνοιας, όπως ο ιππότης Sin Nombre. Το καλό θριαμβεύει στους "Αρραβωνιασμένους" επειδή είναι ένα καλό που δρα, όχι μια φοβισμένη παραίτηση. Υπάρχει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: να ξεπεράσουμε τα δικά μας όρια χωρίς να πάψουμε να εμπιστευόμαστε την Πρόνοια.
Το τρίτο έργο που παρουσιάστηκε, ένα διάσημο παιδικό παραμύθι. Όπως είπε ο φιλελεύθερος στοχαστής Μπενεντέτο Κρότσε, ο Πινόκιο είναι φτιαγμένος από το ξύλο της ανθρωπότητας. Ο συγγραφέας του ομολογούσε μια φιλελεύθερη και αντικληρικαλιστική ιδεολογία, χαρακτηριστική της εποχής της ιταλικής ενοποίησης του 19ου αιώνα, αν και το υπόστρωμα του έργου του παραμένει χριστιανικό. Όπως είπε ο Croce σε ένα άρθρο του το 1942, σε ένα πλαίσιο ανησυχίας για τη φρίκη του ναζισμού, "δεν μπορούμε να μην είμαστε χριστιανοί". Παρά τις προθέσεις του, ο Πινόκιο δεν είναι υπόδειγμα αρετής.
Αντιλαμβάνεται την ελευθερία αποκλειστικά ως ελευθερία επιλογής και εξαπατάται συνεχώς από χαρακτήρες όπως η Γάτα και η Αλεπού. Κάνει το λάθος να μιλήσει στον πειρασμό, αλλά η αγάπη του πατέρα του, του Gepetto, και η αγάπη της Νεράιδας θα τον λυτρώσουν. Δύο Ιταλοί καρδινάλιοι, ο Albino Luciani, ο μελλοντικός Ιωάννης Παύλος Α', και ο Giacomo Biffi μπόρεσαν, με διαφορετικές αποχρώσεις, να βρουν μια θεολογική διάσταση στο έργο αυτό, και ο τελευταίος άφησε γραπτώς αυτό το παράδοξο: "...".Ο άντρας που θέλει μόνο να είναι άντρας γίνεται λιγότερο άντρας.".
Ίσως το τέταρτο έργο που μελετήθηκε, είναι αυτό που έχει αντέξει στο χρόνο με τον χειρότερο τρόπο. Πολλοί το θεωρούν γλυκανάλατο και σιροπιαστό, καθώς και βουτηγμένο στην υπερβολική εθνικιστική ρητορική. Θυμάμαι ότι πριν από χρόνια ένας Ιταλός καθολικός δημοσιογράφος έψαχνε να βρει σ' αυτό ίχνη μασονίας. Ωστόσο, ο Mariano Fazio βρίσκει ανθρώπινες αξίες σε αυτό το έργο που παραπέμπουν αμέσως στις χριστιανικές αξίες: η φιλανθρωπία, η ελεημοσύνη, η αλληλεγγύη και η ενδιαφέρον για τους φτωχούςΜια τέτοια σύμπτωση αξιών μπορεί να οδηγήσει πιστούς και μη πιστούς να κάνουν πράγματα μαζί, αντί να εμπλέκονται σε στείρες συζητήσεις.
Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Fazio αναφέρεται στη σειρά μυθιστορημάτων Don Camillo του Giovanni Guareschi, ενός ιερέα σε μια μικρή πόλη της βόρειας Ιταλίας που βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τον κομμουνιστή δήμαρχο Pepone. Ο ιερέας αυτός, που έγινε δημοφιλής από τον κινηματογράφο, μνημονεύτηκε σε μια ομιλία του Πάπα Φραγκίσκου στη Φλωρεντία. Ο ποντίφικας εξήρε τη μέθοδό του: την εγγύτητα με τους ανθρώπους και την προσευχή. Ωστόσο, ο Δον Καμίλο είναι πολύ οξύθυμος άνθρωπος και ο σταυρωμένος Χριστός στην εκκλησία του, μπροστά στον οποίο προσεύχεται συχνά, θα πρέπει να του υπενθυμίσει τη στάση του χριστιανού. Σ' αυτήν βρίσκεται όλη η φιλοσοφία του Guareschi, η οποία του προκάλεσε παρεξηγήσεις και από τις δύο πλευρές: σεβασμός σε όσους σκέφτονται διαφορετικά από εμάςΗ υπέρβαση των διαφορών μέσω της αγάπης, η κατανόηση των συνθηκών των φίλων, η απόρριψη της απολυτοποίησης της πολιτικής, των ταπεινώσεων, της χαράς μπροστά στο κακό των άλλων;
Ένα βιβλίο του Mariano Fazio που συνιστάται από κάθε άποψη. Δεν είναι μόνο μια πρόσκληση για ανάγνωση. Είναι επίσης μια πρόσκληση να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και να συνομιλήσουμε με τον Θεό και τους άλλους. Αλλά ο διάλογος δεν συνίσταται στη διαπλοκή αντικρουόμενων απόψεων. Ο γνήσιος διάλογος είναι πρόσκληση για φιλία.
Antonio R. Rubio Plo
Πτυχιούχος Ιστορίας και Δικαίου
Διεθνής συγγραφέας και αναλυτής
@blogculturayfe / @arubioplo
