Πρώτα απ' όλα, η πραγματικότητα του Αγίου Ιωσήφ και η κοινωνία των αγίων (2-II-2022). "Η κοινωνία των Αγίων είναι ακριβώς η Εκκλησία". (Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας, αρ. 946). Δεν εννοεί ότι οι άγιοι κοινωνούν, είπε ο Πάπας αστειευόμενος, θυμίζοντας μια απάντηση που έδωσε ο ίδιος όταν ήταν παιδί. Οι άγιοι που βρίσκονται στον ουρανό είναι οι μεσίτες μας ενώπιον του Θεού, οι προστάτες μας, οι προστάτες της Εκκλησίας μας. (επειδή ίσως να φέρουμε το όνομά του) ή αδελφούς και αδελφές στους οποίους μπορούμε να έχουμε αφοσίωση και να φερόμαστε με εμπιστοσύνη. Επιπλέον, η κοινωνία των αγίων είναι επίσης η Εκκλησία που προσκυνηγά στη γη, η οποία αποτελείται τόσο από δίκαιους όσο και από αμαρτωλούς.
Σε αυτό το σημείο ο Πάπας επεσήμανε αυτό που αποκάλεσε έναν όμορφο ορισμό της Εκκλησίας: "Η Εκκλησία είναι η κοινότητα των σωζομένων αμαρτωλών". Και πρόσθεσε: "Κανείς δεν μπορεί να αποκλειστεί από την Εκκλησία, είμαστε όλοι σωσμένοι αμαρτωλοί. Αφενός, όλοι οι χριστιανοί αποτελούν (πνευματικά) ένα σώμα με τον Χριστό. (πρβλ. Α΄ Κορ. 12 12, 26-27)Βρισκόμαστε σε κοινωνία μαζί Του μέσω της πίστης και του βαπτίσματος. Και αυτή είναι η κοινωνία των αγίων.
Από αυτό έβγαλε τρεις συνέπειες: πρώτον, την αλληλεγγύη τόσο για το καλό όσο και για το κακό: "Δεν μπορώ να είμαι αδιάφορος για τους άλλους, γιατί είμαστε όλοι μέρος ενός σώματος, σε κοινωνία. Με αυτή την έννοια, ακόμη και η αμαρτία ενός ατόμου επηρεάζει πάντα όλους, και η αγάπη κάθε ατόμου επηρεάζει όλους.
Δεύτερον: Οι χριστιανοί "συνδέονται μεταξύ τους με έναν βαθύ τρόπο, και αυτός ο δεσμός είναι τόσο ισχυρός που ούτε ο θάνατος δεν μπορεί να τον διαλύσει", έτσι ώστε η κοινωνία των αγίων να περιλαμβάνει και τους αποθανόντες [που βρίσκονται στο καθαρτήριο].
Τρίτον: η κοινωνία των αγίων περιλαμβάνει και τους αμαρτωλούς, όσο βρίσκονται στη γη, ακόμη και "εκείνους που αρνήθηκαν την πίστη, που είναι αποστάτες, που είναι διώκτες της Εκκλησίας, που αρνήθηκαν το βάπτισμά τους, (...) τους βλάσφημους, όλους αυτούς". Είμαστε όλοι αδελφοί μέσω του βαπτίσματος, με έναν δεσμό που τίποτα και κανείς δεν μπορεί να καταστρέψει στη γη.
Πράγματι, όπως επισημαίνει η Β΄ Βατικανή Σύνοδος (βλ. Lumen Gentium, αρ. 14 και 15), οι αμαρτωλοί, αν βαπτιστούν, "ανήκουν" στην κοινωνία των αγίων, που είναι η Εκκλησία, με ατελή ή ελλιπή τρόπο. Και αν δεν έχουν βαπτιστεί, είναι "χειροτονημένοι" στο μυστήριο της Εκκλησίας και κατά κάποιον τρόπο σχετίζονται μαζί της στο βαθμό που αναζητούν την αλήθεια και ζουν συνεκτικά με τη φιλανθρωπία.
Η προτελευταία κατήχηση αφορούσε Άγιος Ιωσήφ, προστάτης του καλού θανάτου (9-II-2022). Σε σχέση με τα παραπάνω και με τον θάνατο του Αγίου Ιωσήφ (που προβλέψιμα βοηθήθηκε από την Παναγία και τον Ιησού στη Ναζαρέτ), ο Φραγκίσκος επικαλέστηκε τη βοήθεια που εμείς οι Χριστιανοί παραδοσιακά ζητάμε από τον Άγιο Ιωσήφ τη στιγμή του θανάτου (βλ. Βενέδικτος XV, Motu proprio Bonum sane, 25-VII-1920).
Σε αυτό το σημείο της κατήχησής του, ο Φραγκίσκος αναφέρθηκε στην επιστολή του επίτιμου Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ', ο οποίος, στα πρόθυρα των 95ων γενεθλίων του, κατέθεσε τη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας του θανάτου: "Στέκομαι μπροστά στο σκοτάδι του θανάτου, στη σκοτεινή πόρτα του θανάτου". Και ο Φραγκίσκος επεσήμανε: "Μας έδωσε καλές συμβουλές! Η λεγόμενη κουλτούρα της "ευεξίας" προσπαθεί να εξαλείψει την πραγματικότητα του θανάτου, αλλά η πανδημία του κοροναϊού την ανέδειξε και πάλι δραματικά".
Υπενθυμίζοντας το δράμα της πανδημίας, επέμεινε ότι "η χριστιανική πίστη δεν είναι ένας τρόπος να ξορκίσουμε το φόβο του θανάτου, αλλά μας βοηθά να τον αντιμετωπίσουμε"- φωτίζει αυτό το μυστήριο με το φως που προέρχεται από την ανάσταση του Χριστού (πρβλ. Α΄ Κορ 15,12-14).
Μας βοηθάει να της δώσουμε ένα θετικό νόημα, και για αυτή τη ζωή, να τη δούμε με νέα μάτια (όχι να συσσωρεύουμε υλικά αγαθά αλλά συμπεριφορές και έργα φιλανθρωπίας)- μας προτρέπει να φροντίζουμε τους ασθενείς, να μην "πετάμε" τους ηλικιωμένους, ώστε να πεθάνουν εν ειρήνη, με τον πιο ανθρώπινο δυνατό τρόπο, σήμερα που προκαλούν το θάνατο (ευθανασία) ή βοηθούν στην αυτοκτονία. "Η ζωή είναι δικαίωμα, όχι ο θάνατος, που πρέπει να είναι ευπρόσδεκτος, όχι να παρέχεται. Και "η αρχή της ζωής και το τέλος είναι πάντα ένα μυστήριο, ένα μυστήριο που πρέπει να σεβαστούμε, να συνοδεύσουμε, να φροντίσουμε, να αγαπήσουμε".
Τέλος, η κατήχηση για τον Άγιο Ιωσήφ ολοκληρώθηκε με έναν προβληματισμό σχετικά με Άγιος Ιωσήφ, προστάτης της παγκόσμιας Εκκλησίας (16-II-2022). Ο Φραγκίσκος επέστρεψε στη θεμελιώδη αποστολή του Αγίου Ιωσήφ να προστατεύει και να φροντίζει τον Ιησού και τη Μαρία, οι οποίοι είναι "ο πολυτιμότερος θησαυρός της πίστης μας" (Πίος ΙΧ, 1871).
Στο σχέδιο της σωτηρίας", επισημαίνει ο Πάπας, "στη χριστιανική παράδοση, ο Υιός δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη Μητέρα", από εκείνη που προχώρησε "στο προσκύνημα της πίστης και διατήρησε πιστά την ένωσή της με τον Υιό μέχρι τον σταυρό". (Lumen gentium, 58), όπως μας υπενθυμίζει η Δεύτερη Βατικανή Σύνοδος.
Προσθέτει ότι "Ο Ιησούς, η Μαρία και ο Ιωσήφ είναι κατά μία έννοια ο αρχέγονος πυρήνας της Εκκλησίας". Κι εμείς, όπως γράφει στο Patris corde, 5: "πρέπει πάντα να αναρωτιόμαστε αν προστατεύουμε με όλες μας τις δυνάμεις τον Ιησού και τη Μαρία, που μυστηριωδώς έχουν ανατεθεί στην ευθύνη μας, στη φροντίδα μας, στην επιμέλειά μας." Με ποια έννοια; Με την έννοια ότι ως χριστιανοί έχουμε το καθήκον να προστατεύουμε και να υπερασπιζόμαστε τη ζωή, την καρδιά και το έργο των ανδρών και των γυναικών, αλλά και την Εκκλησία: "Το να είσαι χριστιανός δεν σημαίνει μόνο να λαμβάνεις την πίστη, να ομολογείς την πίστη, αλλά να προστατεύεις τη ζωή σου, τη δική σου ζωή, τη ζωή των άλλων, τη ζωή της Εκκλησίας".
Επομένως, "Κάθε άνθρωπος που πεινάει και διψάει, κάθε ξένος, κάθε μετανάστης, κάθε άνθρωπος χωρίς ρούχα, κάθε άρρωστος, κάθε φυλακισμένος είναι το "Παιδί" που φυλάει ο Ιωσήφ".. Και πρέπει επίσης να μάθουμε από τον Ιωσήφ πώς να "φυλάμε" αυτά τα αγαθά. (που έρχονται σε μας με την Εκκλησία)Να αγαπάτε το Παιδί και τη μητέρα του- να αγαπάτε τα Μυστήρια και τον λαό του Θεού, αγαπώντας τους φτωχούς και την ενορία μας". (βλ. Patris corde, 5).
"Σήμερα είναι συνηθισμένο, είναι κάτι καθημερινό, επικρίνοντας την Εκκλησίανα επισημάνουμε τις ασυνέπειες - υπάρχουν πολλές - να τονίσουμε τις αμαρτίες, οι οποίες στην πραγματικότητα είναι οι δικές μας ασυνέπειες, οι δικές μας αμαρτίες, διότι η Εκκλησία ανέκαθεν είναι ένας λαός αμαρτωλών που βρίσκουν το έλεος του Θεού".
"Ας αναρωτηθούμε - μας καλεί ο Φραγκίσκος - αν, μέσα στην καρδιά μας, αγαπάμε την Εκκλησία όπως είναι: άνθρωποι του Θεού σε ένα ταξίδι, με πολλούς περιορισμούς, αλλά με μεγάλη επιθυμία να υπηρετήσουμε και να αγαπήσουμε τον Θεό".
Στην πραγματικότητα", παρατηρεί, "μόνο η αγάπη μας κάνει ικανούς να λέμε την αλήθεια πλήρως, αμερόληπτα- να λέμε τι είναι λάθος, αλλά και να αναγνωρίζουμε όλο το καλό και την αγιότητα που υπάρχουν στην Εκκλησία, ξεκινώντας ακριβώς από τον Ιησού και τη Μαρία. Να αγαπάμε την Εκκλησία, να φυλάμε την Εκκλησία και να πορευόμαστε με την Εκκλησία".
Αλλά", προειδοποιεί, "η Εκκλησία δεν είναι αυτή η μικρή ομάδα που είναι κοντά στον ιερέα και διατάζει τους πάντες, όχι. Η Εκκλησία είναι όλοι μας, όλοι μας. Η Εκκλησία είμαστε όλοι μας, όλοι μας. Στο δρόμο. Φυλάξτε ο ένας τον άλλον, προστατέψτε ο ένας τον άλλον. Είναι ένα όμορφο ερώτημα, αυτό: όταν έχω πρόβλημα με κάποιον, προσπαθώ να τον προστατεύσω ή τον καταδικάζω αμέσως, τον κακολογώ, τον καταστρέφω;" Και ο Φραγκίσκος καταλήγει ζητώντας τη μεσολάβηση του Αγίου Ιωσήφ για όλους.
κ. Ramiro Pellitero Iglesias
Καθηγητής Ποιμαντικής Θεολογίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ναβάρα.
Δημοσιεύθηκε στο "Εκκλησία και νέος ευαγγελισμός".
